Aliya İzzetbegoviç (1925-2003), ömrünü ümmeti/milleti uğrunda harcamış gerçekten bilge bir devlet insanı. Bu yolda o kadar çile çekmiş ki herkes ömrün kısalığından şikâyet ederken o, çok uzun yaşadığını dile getirmiş.
Bu deklarasyonu 1970 yılında kaleme alıyor. Deklarasyonun temel hareket kaynağı; İslam’ın en güzel din ve sistem olduğu, ancak Müslümanların öyle olmadığı. Şurası çok ilginç ki, temel amacı İslâmî olmayanları İslamlaştırmak değil, uyku halindeki gaflet ve tembellik içindeki müslümanların İslamlaşması. “Ne olduğunu ve köklerinin nereden geldiğini bilmeyen bir ülke, nereye gideceğini ve yüzünü neye doğru çevirmesi gerektiğini bilebilir mi?”
Kitapta, Müslümanların titreyip kendilerine dönmeleri, aşağılık kompleksinden kurtulmaları, üzerindeki ölü toprağını atmaları, hurafelerden ve emperyalist manipülasyonlardan arınarak sahih İslam'da dirilmeleri, İslam medeniyetinin muazzam birikimini kuşanmaları ve bu birikimi modern zamanlarda yeniden üretmeleri gibi konular üzerinde duruyor. Bildik şeyleri söylüyor fakat farklı bir üslupla ve farklı yöntemleri önererek. Sözgelimi ahlâki gelişime, eğitime ve üretime ciddi önem atfediyor.
İzzetbegoviç, bugün yaşasa aynı şeyleri yazar mı, Müslümanlardan hala umutlu olur muydu, ciddi şüphelerim var. 70’li yıllarda şüphe ettiği konularla şu anki İslam dünyasının hastalıkları arasında hiçbir fark yok. Hayata geçirilmesi imkânsız, modern dünyanın şartlarıyla uyuşmayan pek çok önerisi var. Belki de büyük insanları büyük yapan onlardaki bu ümit ve tevekkül.
Muhakkak okunmalı. Ama daha çok idarecilerin okuması elzem.
