Almanya'nın Hitler öncülüğünde Polonya'ya harp ilan etmesiyle batı dünyası 1939 yılında çılgınca bir savaşa girdi. 70 milyon insan öldü. II. Dünya Savaşının başlamasıyla birlikte Türkiye'de ekonomik sorunlarla karşılaşıldı. Savaşın ilerleyen dönemlerinde müttefiklerinden aldığı savaşa katılma çağrılarını kabul etmese de olası bir saldırıya karşı büyük bir orduyu sürekli hazır tuttu. Tarım üretiminin hayvan ve insan gücüyle yapıldığı o yıllarda yaklaşık bir milyon erkeğin silahaltına alınması tarım üretimini düşürmüştü. Ekmek,zeytin ve şeker karne ile satılmaya başlanmıştı. Karartma geceleri tamda bu dönemi anlatmaktadır. Rıfat Ilgaz bir yazısı dizisinde romanı şu şekilde anlatmaktadır:
'Romanın başkişisi Mustafa Ural, babam gibi, kitabı toplatılan bir öğretmen-şairdir. Onun polisten iki buçuk aylık kaçma serüveni, romanın çatısını oluşturur; ancak özellikle vurgulamak istediğim, o çatının altında yaşananlar salt babamın değil, o kuşağın yaşadıklarıdır. Fedailer Mangası’nın çektiği sıkıntılardır, romanda anlatılan; ki bu, toplumun sıkıntılarından ayrı tutulamaz.'
