NEBİLERDE GÜNAH ve İSMET SORUNU adlı bu çalışmada nebilerin günah işlemesi, mâsumiyeti ve vahyin korunmuşluğu hakkında farklı grup ve kültürler tarafından yapılan bazı eleştirilere karşı Nûreddin Sâbûnî ile Fahreddin Râzî’nin konu ile yazdıkları müstakil eserlerinde metodik cevapları, görüşleri, problemlere çözüm önerileri ve bakış açıları incelenmekte akâid ve kelâm ilmi açısından değerlendirilmektedir. Onlar eserlerinde nebilerin küçük günah işlemesi yani zellesi, sehv/yanılma, nisyan/unutma, ya da ictihad hatası, faziletli olanı terk veya az faziletliye tercih, bir mendubu veya evla olanı terk, nasslarda geçen kavramların mecazî olabileceği ya da konunun nebi üzerinden tüm insanlara anlatılması şeklinde metodik çözümler sunarlar. Nebilerin zelle işlemeleri onlar için bir eksiklik değil aksine insan olduklarının kanıtıdır. Nebi zellesinin hikmeti kusur ve günâh işleyenlere tövbenin nasıl hangi hal, tavır ve sözlerle olabileceğini öğretmektir. Pişman olup tövbe etmek kul haklarıyla ilgili ise helâlleşmek insanî bir erdemdir. Hata ve günahtan sonra içten pişmanlık nasûh tövbe ile kendini düzelten bir daha haksızlık yapmayan âdil kişi ile dost olunabilir. Dışlanmadan ötekileştirmeden insanî ilişkiler sürdürülebilir. İnsan olan nebi bile yanılabilir yaptıkları sorgulanabilir ve eleştirilebiliyorsa onun yolundan gittiğini iddia eden şeyh, mezhep önderi, cemaat lideri veya âlimi de yanılabilir, düşünceleri, yaptıkları sorgulanabilir, eleştirilebilir. Günah işlemez, şaşmaz yanılmaz demek itikadî sapmayı gösterir. Dünyevî işlerde nebilerin yanılabilirliği unutma ve hatası bir eksiklik değil aksine insan olduklarının bir kanıtıdır. Nebiler hiç yanılmayan ve hata etmeyenler olsalardı, bazıları onları insanüstü, yanılmaz, şaşmaz, hata etmeyen günahsız varlıklar olarak görecek, belki de putlaştırıp tanrılaştıracaklardı. Bu tevhidî bakış açısı günümüz inanç ve ahlâk sorunlarına vahdet, kardeşlik ve hoşgörü temelinde çözüm önerileri şeklinde düşünülebilir.

Yazar: