Osmanlı İmparatorluğu'nda Kölelik ve Kadınlar
Madeline C. ZilfiOsmanlı İmparatorluğu'nda Kölelik ve Kadınlar Gönderileri
Osmanlı İmparatorluğu'nda Kölelik ve Kadınlar kitaplarını, Osmanlı İmparatorluğu'nda Kölelik ve Kadınlar sözleri ve alıntılarını, Osmanlı İmparatorluğu'nda Kölelik ve Kadınlar yazarlarını, Osmanlı İmparatorluğu'nda Kölelik ve Kadınlar yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Türk feminist Halide Edib’in (ölümü 1964) küçük bir kızken köle hizmetkârı olan Afrikalı çocuk, Halide’nin babasının ona doğum günü hediyesi olarak verdiği titrek, ürkmüş bir çocuktu. Reşe adındaki çocuk yavaş yavaş ama ancak haftalar boyunca ağladıktan sonra korkusunu yenmişti. Anayurdundan şarkılar söylemekte huzur buluyordu, artık anadilini hatırlayamaz hale gelene kadar şarkı söylemeyi sürdürdü
Ondan yüzyıl önce şair Nabi de (ölümü 1712) aynı fikirdeydi, oğluna yasal bir evlilik yapmak yerine kendini cariyelerle tatmin etmesi tavsiyesinde bulunuyordu.
Charles White’ın tanıdığı bir Osmanlı, dışarlıklı gelin uygulamasını (hiç ironi yapmaksızın) aile bağlarını güçlendirmenin bir yolu olarak tanımlamıştı. “Bizim ellerimizde şekilleniyor. Bizi ikinci ailesi olarak görüyor. Bizim görüşlerimize ve hayat tarzımıza alışıyor.”
Evde yetiştirilen köle gelin kendi kan bağının yükümlülüğü olmaksızın damadın ailesinin bir ürünü olduğu için, iki dünyanın en iyi yönlerini birleştirmiş oluyordu. Kızın bakış açısıyla yaklaşıldığında, hiç akrabanın olmaması, iyi muamele görüp görmediğini denetleyecek bir ailesinin bulunmaması anlamına geliyordu
Akraba grubunun ya da evliliğe uygun olarak tanımlanan başka birimlerin dışından gelinler, kocaları tarafından akrabaların arasına, onların çıkarlarına hizmet etmeye getiriliyordu.( ) Köle bir kızın doğuştan gelen bir akrabasının olmaması, anne tarafının müdehalede bulunup koca tarafının ailesinin hayatını karıştıramayacağı anlamına geliyordu.
Bazı kızlar, nihayetinde evin oğluyla ya da başka bir akrabayla evlendirilmek üzere yetiştiriliyordu. Baba evinde ikametin yaygın olduğu Osmanlı toplumunda azatlı olsun ya da olmasın köle bir gelin, antropolojideki dışarlıklı gelin âdetinin bir örneğini oluşturuyordu.
Savaş esiri olan bir hediye ile halka açık bir müzayedede satın alınmış bir köle arasındaki fark, köle kültüründeki sınıflandırmalardan birine tekabül ediyordu ama genel olarak Osmanlı toplumunda kadınların hayatında gerçekten fark yaratan şey, özgür bir kadınla köle bir kadın arasındaki farktı.
Süleyman’ın eski gözdesi Mahidevran, Hürrem-Roxelana’yı alaya alırken kullandığı meşhur sözlerle, Hürrem’in müzayededen satın alınmasını küçümsüyordu. Mahidevran Hürrem’e “satılık et” diyordu.
Şeriata göre, “üç günlük onay süresi” (üç gün muhayyer) zarfında geri getiirldiyse ve kusurun satın alma işleminden önce gerçekleştiğini kanıtlayabiliyorsa parasının iade edilmesini talep edebiliyordu.
Seks ticaretinin yaygın bir biçimi, bir kadın kölenin, şeriat hukukunun hıyar-ı ayıb düzenlemesine göre satın alınmasıydı. Bu düzenleme erkeklere de uygulanıyordu ama kadınlar söz konusu olduğunda, kadın kölenin bir kusuru görüldüğünde birkaç gün, genellikle üç gün sonra sarıcıya iade edilebiliyordu.
17. yüzyılda Polonyalı seyyah Simeon benzer bir sahne aktarmıştı: “Alıcılar yaklaşıp genç kızların yüzlerini ve göğüslerini açıyor bir kusur olup olmadığını görmek için bedenlerini tepeden tırnağa inceliyordu.
16. yüzyıl seyyahı de Nicolay İstanbul’da Esir Pazarı’nda sergilenen yalnız bir esirin çarpıcı bir portresini sunmuştur: “Kapalı Çarşı’nın bir köşesinde üstü başı soyulmuş, on üç-on dört yaşlarında, orta karar güzellikte bir Macar kızı gördüm ve onu bir saatten kısa bir süre içinde üç kez ziyaret ettim. Sonunda yaşlı bir Türk (Müslüman) tüccara otuz dört dükkaya satıldı
1846’da Esir Pazarı’nın kapanmasına kadar, pazarı ya da çevresini ziyaret etmek (giriş izni alınabilirse) Avrupa’dan Doğu’ya yapılan gezilerin olmazsa olmazıydı. Yabancı seyyahların esir Avrupalılarla çok yakından özdeşlik kurması hiç de şaşırtıcı değildir.