Peyami Safa 'dan yine bir psikoloji zirvesi. Üniversitelerin psikoloji bölümlerinde ders diye işlenmesi gereken bir kitap. Özellikle bizimki gibi geleneksel ile modernitenin sunduğu yaşam biçimleri arasında sıkışıp seçim yapmakta zorlanan, kendini anlamaya çalışan bireylerin çok olduğu bu toplumda okunması gereken bir kitap.
Bir milletin Peyami Safa gibi bir yazarı olur da o milletin çoğunluğu kendini ifade etmekten nasıl aciz kalır? Cevap basit aslında:
Okumayarak.
Hayatta çoğu zaman birbirimizi anladığımızı, kendimizi anladığımızı zannederiz. Bunu şu sebeple yaptım deriz. Peki bunun ne kadarı doğru? Çünkü insan bir şey yaparken genellikle bu eyleminin birçok nedeni olur. Biz bu nedenlerin pek azından haberdar oluruz; kendimizi okuyamıyorsak.
Peyami Safa bir kendini okuma uzmanı. Yalnızız romanında Samim, Meral'in Paris'e gitme arzusunun nedenlerini tahlil edip 14 civarı madde sıralamış, Meral'i bu arzuya iten-çeken etmenleri bir bir yazmıştı.
Anlaşabilmek için anlatabilmek gerekir, anlatabilmek için, anlayabilmek gerekir, anlayabilmek için susmak, dinlemek, görmek, okumak gerekir.