İran edebiyatının en yetkin kadın yazarlarından biri olarak kabul edilen Simin Dânişver’in kaleme aldığı Siyavuş'un Ölümü, İranlı edebiyat eleştirmenleri tarafından ittifakla Fars edebiyatının en iyi romanları arasında gösterilmektedir. Dânişver bu eserinde, İkinci Dünya Savaşı yıllarında İran’ın tarihî şehirlerinden Şiraz’ın İngilizler tarafından işgal edilmesinden sonra şehirde meydana gelen siyasi, kültürel ve sosyal hadiseleri bir kadının gözünden ustalıkla anlatmaktadır. Roman, Türk okurların konu olarak yabancısı olmadıkları bir içeriğe sahiptir. Siyavuş'un Ölümü, Türk edebiyatında işgal dönemi İstanbul’unu ele alan romanlarla muhtelif benzerlikler göstermektedir. Yabancı askerlerin, yerli işbirlikçilerin, vurguncuların, Bolşeviklerin, zalim ve gafil devlet adamlarının ülkenin kaderine ilişkin yaptıkları siyasi hesaplar ve bütün bunlara karşı çıkan bir grup aydının verdiği mücadele, eserin mihverini oluşturmaktadır. 1940’lı yıllarda İran’da meydana gelen siyasi ve sosyal olayları anlamak için iyi bir kesit sunan bu trajik roman, komşumuz ile benzerliklerimizi ortaya koyan bir anlatı aynı zamanda. Siyavuş'un Ölümü söz konusu yıllarda İran’ı anlamak için oldukça iyi bir panorama sunmanın yanında Şiraz’daki zengin mahalli kültürü başarılı bir şekilde yansıtmaktadır.
Kendisi de Şirazlı olan Simin Dânişver’in edebî yeteneğini bütün kuvvetiyle hissettirdiği bu roman, edebiyatın gücünün bir örneği olarak emperyalizmin bütün çirkinliklerini, bir ülke için ne anlama geldiğini, bütün ayrıntılarıyla dile getirmektedir.
Simin Danişver
