Kimlik bunalımı yaşayan ve bunalımı bir kültür buhranı haline dönüştüren toplumlar psikolojik, sosyolojik, siyasi ve ekonomik dalgaların kıskacında bir stratejik açmaz içine düşerler.
Balkanlarda yıkılan her cami, eksilen her islami müessese, kültürel anlamda yok olan her Osmanlı gelenek unsuru Türkiye'nin bu bölgedeki sınır ötesi etkinliğiden sökülen birer temel taşıdır.
Kıtaların ve kıta-eksenli havzaların stratejik açıdan yeni anlamlar kazanması özellikle iki grup ülke için özel bir önem ifade etmektedir. Birinci grup, küresel strateji uygulama kabiliyeti olduğu için birçok kıta-eksenli havzadaki dengeleri aynı anda gözetmek zorunda olan ülkelerden oluşur. Mesela başta ABD ve Almanya olmak üzere Çin, Fransa, İngiltere, Japonya ve Rusya gibi ülkeler aynı anda birçok kıtadaki dengeleri gözeterek küresel ölçekli politika geliştirirler.
Bunlardan kimisi ABD gibi bütün havzaları bütün yönleriyle gözetme zorunluluğu hissederken, kimileri bir alanı, kimileri ise bir havzayı öne alarak politika geliştirirler.
Avrupa’yı yukarıda ve merkezde gösteren Avrupa-eksenli dünya haritalarının doğuşu, Avrupa-eksenli ticaret sisteminin ve Avrupa modelli Ulus-devlet formasyonunun yayılmasıyla paralel gelişmiştir.
Yahudi toplum psikolojisinde Yahudi teolojisinin öngördüğü seçilmiş millet dogması ile sosyal realitedeki diğer toplumların hakimiyeti altında yaşamanın getirdiği azınlık psikolojisi arasındaki gidiş gelişin ortaya çıkardığı kimlik Koestler’in deyimiyle
Kendine özgü bir ‘anormallikler’ bileşkesi doğurmuştur. Sosyolojik ve psikolojik anormallikleri ve çelişkileri en iyi tahlil eden düşünürlerin Yahudilerden çıkmış olmasında da tarih içinde yoğrula yoğrula pekişmiş bu birikimin önemli bir payı olsa gerektir.
Örn;
Spinoza – Felsefe ve Teoloji arasındaki çelişkiyi
Freud – Psikolojik çelişkileri
Marx – Ekonomik sınıflar arasındaki çelişkiyi anlatır.
Çarpıcı bir kıyas ile ortaya koymak gerekirse, şu anda geçerli olan Türkiye-İran sınırının tarihi (1639 Kasr-ı Şirin) bile ABD'nin tarihinden (1774) ve Alman birliğinin sağlanmasından (1871) daha eskidir.