Bir meseleyi akıl, mantık, edep ve terbiye, ilim ve fen noktasından müzakere ve istişare etmek başka şeydir. Şahsi çekişme ve emellerle partizanlık etmek başkadır. Birincisi faydalı, ikincisi fena ve zararlıdır.
Sultan Hamid'in çok beğenip takdir ettiği yazarlardan biri Ahmed Midhat Efendi idi. Ciltler dolusu roman, hikaye, masal yazan Ahmed Midhat Efendi için "Usanmaz bir gayretle bilginin yayılmasına çalışır." derdi.
Gençlik tamamıyla çökmüş, kara bir cehalet ortalığı kaplamıştı. Fikir ve vicdanlar ya baskı altında yahut bin türlü tehlike korkusuyla bir köşedeydiler.