Turgut Özal'ın Anıları
Mehmet BarlasTurgut Özal'ın Anıları Gönderileri
Turgut Özal'ın Anıları kitaplarını, Turgut Özal'ın Anıları sözleri ve alıntılarını, Turgut Özal'ın Anıları yazarlarını, Turgut Özal'ın Anıları yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Bir de bu Maastrich'le ilgili bir sual sorulmuş. Tabii Maastrich'in nereye gideceğini şu anda bilmiyoruz. İngiltere ile Almanya arasında epey problem var. Onu da görüyorum. Tabii, bizim Avrupa Topluluğu'na girmemiz Maastrich'le falan
ilişkili değil aslında. "Bizi Avrupa Topluluğu'na alırlar mı, almazlar mı?" Eğer Türkiye güçlü olursa, demin anlattığım Türkiye olursa alırlar. Ama Türkiye güçlü olmazsa, Türkiye'nin girmesi, bir Yunanistan'ın girmesi kadar kolay olmaz. Yunanistan, Hıristiyan bir ülkedir. 10 milyon nüfusu vardır. Onu alırlar. Ama 60-70 milyonluk Müslüman bir ülkeyi ancak güçlü bir ülke olduğunuz zaman alırlar. Ben bunu ta başından beri biliyorum. Tabii ille girelim diye de ısrarımız yok, onu da söyleyeyim. Alırlarsa alırlar. Faydası
varsa gireriz. Ama, ille bizi alacaklar, diye her şeye razı olmak taraflısı da değiliz.
Soru: Efendim, yabancı sermaye şirketlerimizin genel müdürleri, birkaç sual sormuşlar. Yabancı sermayeyi Türkiye'ye çekmek için yapılması gerekenler nelerdir? Tavsiyeleriniz?
Cumhurbaşkanı: Benim tavsiyem şu, yabancı sermaye şirketi ile yerli bir şirket arasında hiçbir ayırım yapmamaktır. Zannediyorum o noktaya daha Türkiye gelemedi. Bugün teşvik bakımından olsun, vergi bakımından olsun, personel
bakımından olsun, herhangi bir ayırım bahis konusu değildir. Yıllar önce çok ayırım vardı. Yabancı, yabancı olarak görülüyordu. Bugün öyle görülmüyor. Bir de tahmin ediyorum, yabancı sermaye şirketlerini Türkiye'ye çekebilmenin ikinci önemli yolu, büyük şehirlerimizde
International okulların açılması lazım. Eğer büyük çapta bir yabancı sermaye girecekse, bu şirketlerin genç bazı personeli dışarıdan gelecektir. Bunların çocuklarının okuyabileceği
okulların açılması gerekli. Biz hâlâ Lozan Anlaşması'na takılmış kalmışız. Halbuki, bu okulların açılmasında hiçbir mahzur yoktur. Bu meşhur kapitülasyon hikayesiyle ilgilidir.
Kapitülasyon hikayesinden de, o tabudan da kurtulmak lazım. Bu okullar açılırsa, yabancı sermayenin gelmesi daha kolay olur. Aksi takdirde, çok zor geliyorlar. Sadece İstanbul'a
gelmek istiyorlar. Diğer şehirlere gitmek istemiyorlar. Benim gördüğüm bu. Halbuki, bizim Türkiye'nin her tarafında bu imkanları sağlamamız lazım. Bundan da korkacak bir şey yok. Zannediyorum tek kalan nokta budur. Başka bir şey yoktur.
Milletimiz şu an da özelleştirmeden de korkuyor.
Benim bir müşahedem daha var, içinde yaşadığım için biliyoruz, biz yabancı sermayeden çok korkan bir toplumduk. Böyle alıştırılmıştık. Yabancı pek hoşa giden bir kelime değil.
Yabancı sermaye de, 196O'lı, 1970'li yılları biliyorum, hatta 1980'in başını biliyorum. "Aman gelmesin, gelip bizi bir nev'i sömürecek, bizi bitirecek" diyenler, gazetelerimizde hala o
yazıları, o türküleri söyleyenler köşelerde duruyor, onu biliyorum. Bugün dikkat ediniz, yabancı sermayeden kimse korkmuyor. Var mı korkan?
Yabancı sermayenin önemli bir kalkınma aracı olduğu hususunda geniş bir konsensüs vardı. Bu da, geçtiğimiz 7-8 senede meydana gelmiş bir husustur. Bunu da iddia ederim. Ben 1970'li yıllarda devlette çalışmıyordum, özel
teşebbüsteydim. Yabancı sermaye düşmanlığının ne mertebeye erdiğini daha iyi biliyorum. Planlama'nın o bölümünde çalışan hanımlarımıza veyahut da çalışanlarımıza isimler takmışlardı. Mesela birine 'korkunç yenge' derlerdi, yabancı sermayeciler. Çok iyi hatırlıyorum. Çünkü bir işi
geçirmek mümkün değildi. Yani 8 ayda bir iş nihayete erdirilemezdi.
Şöyle bir laf var: Almanya'da, yeni para da basılmış. Çok büyük bir enflasyon hadisesi oluyor. Erhard, "Yeni para ile beraber malları serbest bırakacağım" diyor. Fiyatlar serbest. Erhard'ı Amerikan generalinin karşısına
çıkarıyor, "Sen bunu nasıl yaparsın" diye bilhassa İngilizler çok sıkıştırıyor. O da generale diyor ki, "Ben malları serbest bıraktım, vitrinleri
dolduracağım, bu insanlar bu malları almak için
vargüçleriyle çalışacaklar." Söylediği formül gayet basit: "Bu malları almak için bu insanlar çalışacaklar." Ve zannediyorum ki, Batı Almanya'yı Doğu Almanya'dan ayıran en önemli fark burada. Onun üzerine Amerikalı General, "Sen bildiğin gibi yap, ben senin arkandayım" diyor. İşte Almanya'nın kaderini değiştiren hadise budur. Ben, Almanya'ya 1955'te gittim. Daha 56 sene geçmişti, Alman işçisi haftada 55 saat çalışıyordu. Bugünkü gibi 35 saat değildi, 55 saat çalıştığını gözlerimle gördüm. Ve Alman mühendisleri 1000 mark aylık alıyorlardı. Bugün Almanya'da ayda 1000 markı hiç kimse almıyor. Düşük bir para haline geldi. Markın dolar karşısındaki paritesi 4 mark 1 dolardı. Şimdi ise 1.5 mark, 1 dolardır.
Ekonomik düzen meselesine de gelmek istiyorum. Biz devletçi politikayla başladık. Cumhuriyet'in 1930'lu yıllarında ve sonrasında,
Kamu İktisadi Teşeb-büsleri ağırlıklıydı. 1950'den sonra, özel sektör teşvik edilmekle beraber devletçi politika da devam etti. 1960'da bunun tersi yapılmak istendi. Bir nev'i planlı ekonomi devresi. O sıralarda bunun dünyada da çok büyük
reklamı vardı. Hindistan bunu takip ediyor, birçok ülkeler planlı bir ekonomi içerisinde diye, bizde de Devlet Planlama Teşkilatı kuruldu. 1960 hareketinden sonradır. Planlı ekonomi tabii ki komünist ülkelerin ekonomisi, merkezi planı gibi
değil ama, biz de oldukça merkezi bir plana sahiptik.
Sayfa 440Kitabı okudu
Ne yapmışız, herşeyi Milli Eğitim Bakanhğı'na bağlamışız. Bununla bir yere gidemeyiz. Birkaç kez de ifade ettim. Eğitimde, sağlıkta da, rekabetin olmadığı yerde, aynen sanayi
ve ticaret gibi gelişme olmaz. Gelişme mümkün değildir. Muhakkak rekabeti oraya sokmak lazım, yeni düşünceleri sokmak lazım. Milli Eğitim Bakanhğı'na, bütün okullar bağlı. Bunun
altından kalkamaz ki. Bir Talim Terbiye heyetiyle tedrisat programlan yapılacak, bu kadar hızlı değişim olan dünyaya nasıl uyacaksınız? Ben uğraştım, uğraştım birçok şeyleri yaptıramadım Milli Eğitim Bakanhğı'na. Yapılması mümkün
değil. Bilgisayarlı eğitim sistemini, o kadar büyük tahriklerde bulunmama rağmen, bir türlü yerli yerine oturtamadım. Bakan değişti, fikir değişti. Müsteşar değişti, Talim Terbiye değişti. Belki başka fikirler geldi. Öylece kaldı yerinde. Ama bugün çok daha modern eğitim yapmak imkanı vardır. Dünyada şartlar çok değişmiştir. Çok daha bilgili nesiller yetiştirmek kabildir. Öğrenmenin de sonu yoktur
Bugün Türkiye bütçesinin açığının ana sebebi, benim kanaatime göre, Kamu İktisadi Teşebbüsleri'nden ve ona benzer kuruluşlardan geliyor. Tabii bu açık arttıkça, faiz de artıyor. Faiz arttıkça, açığınız tekrar artıyor. Tekrar borçlanma
gereği artıyor, faizler bir türlü aşağıya inmiyor. Enflasyonun da aşağıya inmesi mümkün değil. Aslında
demin de masada arkadaşlara söylüyordum.
Devlet sınai ve ticari faaliyetlere asla girmemelidir. Kamu İktisadi Teşebbüsleri derhal tasfviye edilmeli, özelleştirilmeli veya ki-ralanmalıdır. Yatırımlarını geri ödeyebilen elektrik santralleri, içme suyu, otoyollar, telekomünikasyon gibi altyapı hizmetlerini özelleştirmekten kaçınmamalıyız. Aynı çerçevede Sosyal Güvenlik sisteminin süratle
özelleştirilmesi şarttır. Aksi takdirde ve bugünkü işleyişiyle devam ederse, sosyal güvenlik sisteminin devleti çökerteceğinden korkarım. Doğru olanı: "Belirli bir geçiş sürecinden sonra fertlerin, standartlarını devletin koyduğu, ancak bizzat kendilerinden seçtiği özel sigorta sistemlerinden yararlanmasıdır." Hukuk Reformu Zaruridir. Devleti, güvenliği, adaleti, insanlara eşit muameleyi sağlamak gibi asli görevlerini layıkıyla yerine getirecek yapıya kavuşturmak.
Özal'ın II.İzmir İktisat Kongresi konuşması
Değerli delegeler, Türkiyemizi birinci sınıf ülkeler arasına sokmanın şartları, ana hedef ve yöntemlerini şöyle ifade edebilirim: Bu hedefe ulaşmanın temelinde demokrasiyle el ele gelişen serbest pazar ekonomisi yatar. Bu sisteme önümüzdeki on yıl süresince de mutlaka bağlı kalmalı, devletin ekonomiye müdahalesini asgariye indirmeliyiz. Dışa açılma politikamızdan asla taviz vermemeliyiz. "Bebek endüstriler"
, sanayi, ticaret ve tarımda korumacılık gibi
zaman zaman ortaya atılan ve duygusal kabul gören kolaycı yaklaşımlara itibar etmemeliyiz. Bunun, Türkiye'nin geleceğine ipotek koymak demek olduğunu unutmamalıyız.