Yorumlar ve İncelemeler
Kitabı zor okudum, ama çok beğendim. Kitap ahlaki sezginin kökenlerini araştırıyor. Yazar konuyu öncelikle nerobiyolojik açıdan inceliyor. Fakat hemen şerh düşüyor; henüz beynin işleyişini tam anlamıyla çözemedik ve hayvanlar üzerinden yapılan deneyler üzerinden bazı çıkarımlar yapsak da, bu deneyleri canlı insanlar üzerinde uygulayamıyoruz. Kitap boyunca bu deneyleri ve çıkarımları okumak ilginç ve zevkliydi. Yani bazen ilmi açıdan yetersiz kalsam da, yazarın konuyu akademiye değil, halka arz çabası ve akıcı diliyle okumayı bırakmadım. Bırakamadım da demeliyim çünkü konu ilgimi ve merakımı cezbetti. Sonrasında yazar işin nörobiyolojik temelini gelmiş geçmiş felsefi argümanlarla karşılaştırmaya başlıyor. Dinler ve ideolojiler, Sokrates, Aristoteles, Hume, Kant... derken vicdan mutlak mı, hiç yanılmaz mı? gibi vicdanlı ve ahlaklı olmaya dair pek çok tartışmaya bir pencere açıyor. Kendi savını açıkça söylüyor. Emin olmadığı ya da şu anki araştırma kapasitesini yeterli bulmadığı noktalarda çekince ve kuşkularını dillendiriyor.
Bu kitabı okumak benim açımdan sanki bir seyir terasına çıkmak gibiydi. Kuş bakışı manzaraya hakim olmak ve ezberlenmiş "vicdan" tasavvurumuza bir güncelleme getirmek anlamında benim açımdan çok faydalı ve beni zenginleştiren bir okuma oldu.
Tekrar etmem gerek; kolay bir okuma değil. Gerek biyoloji ve nörobiyoloji kısımları, gerekse felsefi, psikolojik, sosyolojik ve antropolojik mülahazaları temel bir altyapı istiyor. Kurgu dışı okurları bunu gözönünde bulundursun. Ama ben çok sevdim.
Vicdan
Patricia S. Churchland
