Yaşamın için türlü endişeler duymaktan vazgeç de, onu tatlı bir hale koy. Hiçbir nimet, insanın ruhu onu yitirmeye hazırlıklı değilse sahibine zevk vermez. Yokluğu aranmayan bir eşyanın yitirilmesine de kolaylıkla katlanır insan. O halde en güçlülerin bile başına gelebilecek olan felaketlere karşı yüreklendir kendini, taş bas bağrına.
Kitabın son cümlesi ama incelememin ilk cümlesi “Mutlu Azınlığa!”
✯
Kitap, Seneca'nın dostu Lucilius'a gönderdiği 124 tane mektuptan oluşuyor. Dostluklarının simgesi olan felsefi konuşmalara, içinde bulundukları durumların eleştirilerine ve tavsiyelere yer verilmiştir.
Çok uzun zaman ayırıp okuduğum ve sıkılmadığım bir eser. Yavaş yavaş ve sindirerek okumak çok keyifliydi, kendimi her satırın altını çizmemek için zor durdurdum.
Seneca, Stoa felsefesi ışığında insanlık sorunlarını, yaşamın değerini, bilgelik, erdem gibi konuları ahlak açısından değerlendirmiştir.
Vergilius, Lucretius, Epikuros gibi yazarların sözlerine de kitapta yer vermiştir. Kitapta muazzam tavsiyeler verilmiş ve bu tavsiyeleri hayatımıza dahil ettiğimizde muhteşem fark direkt görülüyor.
✯
“Ölüm peşimde, hayat kaçıyor benden. İşte bunlara karşı bir şeyler öğret bana, benim ölümden kaçmamamı, hayatın da benden kaçmamasını sağla; güçlüklere karşı yüreklendir beni; kaçınılmaz acılara karşı soğukkanlılık ver bana; kısacık zamanımı genişlet.”
✯
“Öğret bana ki hayatın iyisi uzunluğunda değil, kullanımındadır. Çok kez olduğu gibi, çok yaşayan aslında pek az yaşamıştır.”
✯
“Ne kadar altının olduğu önemli mi? Senin olmayan o kadar çok altın var ki!”
Her gün yaşamı nasıl gözü tok ve mutlu bir şekilde bırakabilirim diye düşün. Ne çok kişi, sellerin sürüklediği insanların kayalara, çalılara sarılması gibi yaşama yapışıp kalır. Çoğu ölüm korkusu ve yaşamın zorlukları arasındaki gelgitte sefalet içinde çırpınır durur, ne yaşamak ister ne de ölmeyi bilir. Bu nedenle, hayattan endişelenmeyi ortadan kaldır ve hayatını kendinle uyumlu bir hale getir. Hiçbir lütuf, onu kaybetme ihtimaliyle barışmayan birine mutluluk vermez. Kaybolduğunda yokluğu aranmayan şeyin kaybına kolay katlanılır. En dayanıklılara bile eziyet eden talihsizliklere karşı yüreklendir kendini, ruhunu bir kaya gibi dayanıklı kıl.