Hüseyin Gündoğdu

Ezidiler

Çemberin Dışındaki Kürtler Alevilikteki dört kapının Êzîdilikle en önemli benzerliği ise Ezidiler Laleşteki merkezine "Nur" ya da "Nurani" derler.Bu da inanç merkezlerindeki ışığın kutsallığı ile ilgilidir.Buradaki 'ışık' esas alındığında dört kapının Êzîdi inancındaki karşılığı;Şeriat-Çerağ,Tarikat-Fitil,Marifet-Yağ ve Hakikat-Işık şeklinde yorumlanırken,her iki inançta da 'çerağ' gibi doğru 'fitil' gibi yanmalı,'yağ' gibi erimeli,bir gibi 'ışık' vermeli şeklinde değerlendirilmektedir ki,her iki inançta var olan dört aşamalı yol,her biri bir diğerinin belirleyicisi ve tamamlayıcısıdır."

Reklam

Hüseyin Gündoğdu

Êzîdiler s445

"Şeyh Âdi, ortaya koyduğu inanç içinde kendisini bir peygambeden çok'Tanrı-İnsan' olarak belirtir.Aslında bu yönüyle "Ali-İlah "a benzer bir özellik göstermektedir. İnanç kitaplarının tümü şifreli ve Kürtçe dilinde yazılan Ezidiliğin geçmişi 4000 yıla uzanan Kürt kimlikli bir din olduğunu ortaya koymaktadır. Benzerlik yönünden Hristiyanlıktaki "Baba-Oğul-Ruh" ile aslında her iki inanca sonradan yerleşen ve Alevilikteki "Allah-Muhammed-Ali" şeklindeki kural açıklaması Ezîdilik'te yerini "Tanrı-Melek Tavus-Şeyh Adi" üçlemesine dönüşmektedir, deler daha çok "Tanrı-Doğa-Insan" ya da "Mürşit-Pir-Talip" şeklinde yorumlanmakta,inanç içinde kendisini bir peygamberden çok "Tanrı-insan ortaya koyduğu Alevilikte ve Êzîdilikte inanç temelinde beşlerin de ayrı bir yeri vardır."

Hüseyin Gündoğdu

Êzîdiler s432

"Gelinen noktada Yezdanilik inancının son yüzyılda büyük bir erozyona uğradığı, örneğin Lur Kürtlerinin Şiileştikleri ve Kürtçe'nin çeşitli Gorani lehçelerini konuşmaktan Farsça konuşmaya kaydıkları,Lak Kürtlerinin de aynen Lurların sonucu gibi erime yaşadıklarını görüyoruz.Melekler inancı olan Yezdaniliğin çiftçi kesimi olan Pehlevi Kürtleri ise tamamen Sünnileşmişler, yaşadıkları bu değişimden dolayı dilleri de Pehlevi Kürtçesinden Kurmanci Kürtçesi'ne kaymıştır. Günümüzde Pehlevi Kürtçesi'nin ayakta duran lehçeleri Kırmançki(Zazaki) ve Gorani'dir."

Reader Follow Recommendations

See All

Hüseyin Gündoğdu

Êzîdiler s432

"Yezdanilikte (Alevilik) maddi olan öbür dünya yoktur.O dünya tamamen soyuttur ve bu yönüyle de İslam'ın sufi tarikatlarını da etkilemiştir."

Hüseyin Gündoğdu

Êzîdiler s405

"Kuloçê Serê Salê: Bayram için, çarşamba akşamından büyük bir çörek (Alevilerde kömbe) hazılanarak ise baslanır. Un, yağ, seker ve su ile hazırlanan kömbenin içine küçük bir boncuk yerleştirilir. Akşamdan pişirilen çörek perşembe sabahı ailenin reisi baba tarafından belli bölümler halinde pay edilerek kesilir. Pay edilen ilk parça (toprağın devamlılığı için) "Toprak Tanrısı"nın payı olarak -evin bereketi için -kesilir. Kesilecek olan ikinci pay "Meme Şivan" adına yapılan Koyunlar Meleği içindir. Üçüncü pay "Gavane Zerza" büyük baş hayvanların meleği için- dir. Dördüncüsü pay "Rewiye Xiya" yani yolcuların meleğine ayrılır. Beşincisi kesim ise kadın tanrıça. "Xatune Ferxa"nın (hiç bir inançta kadın tanrıça yoktur)"