"Yoq kimsədə mərhəmətlə vicdan,
İnsanlığı həp unutdu insan."
Hüseyn Cavid yaradıcılığında "İblis" faciəsinin xüsusi yeri vardır. Görkəmli ədib bu əsərində, ilk növbədə, müharibələrin səbəblərini aydınlaşdırmağa çalışmış, insanlara ölüm, fəlakət gətirən ədalətsiz müharibələrin törətdiyi faciələri əks etdirmişdir. Faciənin qəhrəmanı Arif olmuşdur. O həyatı dərk etməyə çalışan, mənəvi saflığını qorumağa can atan bir gənc kimi diqqəti cəlb edir. Haqq ədalət axtarışına çıxsa da sonunda zəif iradəsinin qurbanı olaraq, qardaşının və Xavərin qatili olur. "İblis" pyesində real müharibə səhnələri, gerçək döyüş vəziyyətləri yoxdur. Fikrimcə, Ümumi ədəbiyyatda "İblis" pyesi mükəmməliyi ilə bənzərsizdir.
Bir sözlə Hüseyn Cavid deyib susuram...
"Susmaq, o da başqa dürlü fəryad
Həp bənliyim oldu sanki bərbad."~Arif :)