karamazov kardeşler - cemil meriç
Karamazov insanlığa son sözünü söyleyen Dosto'nun fikri vasiyetnamesi. Bir yanda Tanrı'yı, Tanrı'nın eserini topyekûn inkar eden, şerri, işte senin eserin diye fantoş bir kadir-i mutlak'ın suratına tüküren İvan, ötede Alyoşa. İnsan ruhu, iblisle Rabbin mübareze meydanı. Şer, varlığımıza yapışan yabancı bir nesne. En büyük caniler bizim kadar, en az bizim kadar "naif". Rusya'yı, hatta bütün insanlığı mahveden, babalarla çocuklar arasındaki uçurum. Bir ilerleyiş yok. Bir kopuş, bir sarsılış, bir kendini kaybediş, bir dengesizlik var. Nesiller arasındaki anlaşmazlık ilerleyiş değil. Rusya'nın Avrupalılaşması bir tehlike Dosto'ya göre. Bir ülke mazisinden kopamaz, kopmamalıdır. Aydın sınırların ötesinde basmakalıp ıslahat projeleri dileneceğine halkın içine inmeli, Rusya'yı ancak din kurtarabilir. Din yani Alyoşa. Tanrı'ya inanan bir sosyalizm. Garip bir hristiyanlık.
Sayfa 213Kitabı okudu
-Peki,dedi Alyoşa kederli bir tavırla,ya taze bahar yaprakları,aziz mezarları,mavi gök,sevdiğin kadın?... Nasıl yaşayacak,neyle seveceksin onları?Ruhun,kafan böyle cehennemlik olmuşken mümkün mü? Yo,sen zaten onlara katılmaya gidiyorsun...Yoksa dayanamaz,kendini öldürürsün.
Sayfa 350Kitabı okudu
Çocukları sever misin Alyoşa?
Sayfa 289 - dionis yayınlarıKitabı okudu
"Bilim harika bir şey Alyoşa! Bundan sonra yeni insanlar olacak, bunu anlıyorum... Öyleyken gene de Tanrıya yazık oluyor."
Sayfa 345Kitabı okudu
Efendilik geçer akçe değildir her zaman
- Sizden çekinmediğim için bu saflık. Utanmıyorum üstelik sizden, özellikle sizden utanmak da istemiyorum. Niçin saymıyorum sizi Alyoşa? Sizi çok severim, ama saygım yok. Saygım olsa böyle çekinmeden konuşmazdım sizinle, öyle değil mi?
Sayfa 772
Çocukları sever misin, Alyoşa? Sevdiğini biliyorum, niçin yalnız onları ele almak istediğimi anlarsın. Yeryüzünde acı çekmekleri elbette babaları yüzündendir, elma yiyen babaları yüzünden ceza görüyorlar...
Sayfa 315Kitabı okudu