Dindar bilinç, kendi kendine diyor ki; "günah işlesem, ahlaken yanlış olanı yapsam bile dini vecibelerimi yerine getirdiğim sürece, tövbe edersem, Allah beni affedebilir."
Büyüklerin kendilerinde bir ihtiyaç olduğunu saptadıkları inanma ihtiyaçları yok ki çocukların.
O inanma ihtiyacı eğer ortaya çıkarsa, kendilerine uygun inanışı arayıp bulmakta da çocuklar özgür bırakılmalıdır.
Ahlâklı olmayı dindar olmaya indirgemeye çalışmak bir naiflik değilse eğer, bir kandırmacadır.
Çocuklara sadece kendi ailesi, arkadaşları, kavmi, milleti için değil, tüm insanlar için iyi, âdil ve eşit yaşamı gözeterek davranışlannı gerekçelendirmeyi öğrettiğimizde, onlarla canlı ve cansız varlıkların mekânı olarak doğaya duyduğumuz saygıyı paylaştığımızda, sadece kendi hakkını değil, başkalannın haklarını da korumak gerektiğini hissettirdiğimizde doğru ahlâkî eğitimi vermekteyiz.
Sadece kendi yaptıklarımızdan değil, yapmadıklarımızdan da, yapılmayanlardan da sorumluyuz.
Siyasî zorbalığın egemen olduğu toplumlarda insanlar sindirilmiş oldukları için ahlâkî bir bilince sahip olmaları neredeyse imkânsızdır.
Hedefimiz bir gruba ait olarak, bir kimliği taşıyarak daha kolay hayatta kalmak ise zaten ahlâkı da araçsallaştırmış olmaz mıyız?
Toplum ahlâklı ise ahlâklı olmamız, ahlâksız ise ahlâksız olmamız gerektiğine inanıyorsak, ahlâkî anlamda henüz oturmuş bir kişilik, ahlâkî bir karakter oluşturamadık demektir.
Günümüz dünyasında yaşananlar ahlâkî değilse bile ahlâklı olmak imkansız mıdır?
önce ahlâkî anlamda iyinin ne olduğunu kavramamız gerekir ki, dinsel metinlerden sapkın ve kibirli bir kavimcilik yerine evrenselci bir ahlâk çıkartabilelim.