Alemde insan ahlâkı, türlü hayvanların şekil ve süretlerinin benzer ve misâlleri, insan nefsinde de vardır ki, hayvanî kötü ahlaklar dır. Meselâ kibir sûreti, kaplana benzerdir. Tasállut sûreti, aslana benzerdir. Haset sûreti, kurda benzerdir. Nitekim hazreti Yaküb aley. hisselâm evladının hazreti Yûsúť aleyhisselâm'a olan hasetlerinden,
(Omuzu sivri olan hırsız ve işleri yaman olur. Eğri omuzlu olan kişinin, işi eğri olur. Kısa omuz eblehin, düşkün omuz, sefîlindir. Mûtedîl olan omuz sahibi rumuz anlar. Kolu eğri ve kısa olsa, o şerli olur. Bileği uzun olursa, istemeden verir bahşiş. Eğer küçük olduysa el, o misalsiz ve güzeldir. Parmağı uzun olan, bilgi sahibi ve hüner ehlidir.
"Sen Hakk’a tevekkül kıl
Tefvîz et râhat bul
Sabreyle ve râzı ol
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler
~ ~ ~ ~ ~ ~
Nâçâr kalacak yerde
Nâgâh açar ol perde
Dermân eder ol derde
Mevlâ görelim neyler
Neylerse güzel eyler"
Tefvizname - İbrahim Hakkı Erzurumî