Kekik Suyunun Faydaları
“Her zaman derim: Kekik Suyu çok faydalıdır. Yemeği hazmettirir, iştah verir. Bal ile içilirse solucanı düşürür. Akrep sokmasına dermandır. Yine bal ile karıştırılıp içilirse öksürüğü bıçak gibi keser. Kaynatılır, egzemaya sürülürse illet yok olur. Balgamı sıyırır. Midenin, akciğerin, göğsün hastalıklarını, soğuklamalarını, kalp ağrısını, kuluncu anında söker atar. Mideye, akla kuvvet verir. Daha da faydası var, cildi güzelleştirir. ‘Ben buruşuk bir yüz görmek istemiyorum, kadife gibi pırıl pırıl düzgün, güzel bir yüz görmek istiyorum,’ diyenler Kekik Suyu içmelidir.”
Sayfa 57Kitabı okudu
Kitapta Hariri’den bir söz:
“Usta bir dalgıç dahi olsan,
Denizle boğuşmaya kalkma.
Çünkü selamet sahildedir.”
Sayfa 179Kitabı okudu
Cafer’in ‘Efe’ oluşu
“Arap İsmail dört bohça bir de harar* getirmişti. Hararın açık ağzından görünen tüfekler ve fişekler parlıyordu. Bohçalardan Efe elbisesi çıktı; Cepkeni, cemedanı, dizliği, tozluğu görünce Efem gözlerimin önünde dikiliverdi.
Elbiselerin bir takımını eline aldı:
- ‘Şöyle yapalım, böyle yapalım diye konuşuyoruz. Konuşuyoruz da netice alamıyoruz. Neden? Her kafadan bir ses çıkıyor. Arıların, karıncaların bile birer Kraliçesi, Bey’i vardır. Bizim niçin olmasın? Peygamberimiz de, ‘İki kişi yola çıkarsanız, biriniz mutlaka imam olsun,’ yani lider olsun diyor. Bize de bir lider lazım. Ben de, bunun için en uygunumuz Cafer’dir, derim.
‘Haydi Efem. Giyiniver de Kayas Dağı, Moralı Dağı, bütün dağlar taşlar Efe görsün!’
İlk defa ‘Efe’ olarak hitap edilmek, Cafer’in hoşuna gitmişti”.
Sayfa 160 - *Harar (Eski Türkçe): Kıldan dokunmuş, büyük Çuval.Kitabı okudu
Kimdir Cafer Efe?
“Cafer Hâlzâr, Girit’te Kandiya şehrinin Kolena köyünde doğmuş, orada büyümüştü. Ailesiyle Kolena’da bağcılıkla ve zeytincilikle uğraşmıştı. Adanın Rumları Türklere karşı imha politikası güttüklerinden, her türlü kötülüğü yapmaya başlamışlardı. Cafer zulümlere karşı tahammül edememiş, bir cuma günü cuma namazına gitmesine engel olmak isteyen bir
Sayfa 23Kitabı okudu
“- Her Türk biraz at kokar, çadır kokar, yayla havası kokar, yörük kokar, yün yapağı kokar, şefkat kokar, merhamet kokar, insanlık kokar, mertlik kokar, medeniyet kokar, fazilet kokar, sabır kokar.
- Sonra vire, sonra?
- Bıçak kemiğe dayandı mı, silah kokar.”
Sayfa 35 - (*vire (Rumca): halk dilinde ‘ülen’ demek)Kitabı okudu
Efeler Ağlamaz
“Efeler ağlamaz. Ağlamaması gerekir.
Çünkü gözlerle ağlanmaz, yüreklerle ağlanır. Yaşlar yüreklerden süzülür, gözlerden değil. Gözlerden süzülürse Efeliği topal eder, dağların kanununu da hükümsüz. Dağların kanunu uyanıklık ister, uysallık değil. Başını, adamı bitkin düşüren, saçlar ağartan elemler, belalar sarsa bile, dağların kanunu o başı dik görmek ister, eğik değil.
Efe hislerini içine yatırır, meydana değil. Üzüntü ona, çocuğu ölen kadının gözyaşından daha sıcaktır. Efe felaket zamanında güçlüdür, kuvvetli kudretli zamanında değil. Efe ateş içinde gezer, kalıbını değiştirmez, çünkü altındır, mum değil. O dertlerin sohbet dostudur, zevk alemlerinin değil. Zamanı zaman içinde bulur, beklemekte değil.”
Sayfa 175Kitabı okudu
Söke’nin Göçmenleri: Moralılar & Giritliler
“Söke’ye planlı plansız pek çok göçmen aile gelmiştir. Bunlardan ilk gelenler Moralılardır. 14 Eylül 1829’da Ruslarla yapılan Edirne Antlaşması’ndan sonra Türkler mecburi göçe tâbi tutulmuşlardır. Söke’ye gelen Moralılar şimdiki Konak Mahallesi’nin yukarı kısımlarına yerleştirilmişlerdir. Hatta Konak Mahallesi’nin eteğine dayandığı dağ bile göçmenlerin yerleşmesinden sonra ‘Moralı Dağı’ adını almıştır.
İkinci ve büyük gruplar hâlinde Söke’ye göç edenler ise Giritlilerdir. Giritlilerin maceralı gelişleri de şöyle olmuştur: 1890 ve 1896’da isyan eden Girit’in Rumları iki seferde de Türkler tarafından yenilirler. Fakat bu isyanlarda çok kan dökülmüş, pek çok Türk şehit edilmiştir. Pek çoğu da işkence görmüştür. Her isyan edişlerinde yenilen Rumları korumak için adaya Rusya, İngiltere, İtalya, Fransa asker çıkarmıştır. Girit Adası’na muhtariyet vermişlerdir. Bunun üzerine adadaki Türkler Anadolu’ya göçe başlamışlardır. Göçmenlerin büyük kısmı 1901-1908, 1913 yıllarında Söke’ye gelmiş, şimdiki Mesudiye Mahallesi’ne, Karahasan Kahvesi altına, İstasyon üstüne, Çeltikçi Camii üstüne, bir kısmı da Abelâki’ye yerleşmiştir.”
Sayfa 21Kitabı okudu
Cafer Efe hayıflanır:
“Girit’te zamanında ezilmesi gereken kafaları ezmedik de kendi kafamızı ezdirdik. Ah Girit, ah!.. Sen duvaklı bir gelin, kınalı bir kızmışsın. Duvağını Rum eşkiyası açtı. Kınalı parmaklarını eşkiya kesti. Ah Girit, ah!.. Her seherde buhur gibi tütüyorsun burnuma.
‘Anavatanımızda gün görürüz,’ dedik,
Anadolu’ya geldik. Ama nerdeee? Ha Girit, ha Söke.. Hiç fark yok. Orada da Rumların borusu ötüyor, Söke’de de. Herkes ‘Bu gece beni de öldürebilirler!,’ diye korkuyor. Akşamdan kandillerini söndürüp yatıyor. Aynı Girit’teki gibi.. Orada da Türkleri öldürürlerdi. Katiller kesin olduğu halde, ‘Bize iftira ediyorsunuz,’ derlerdi. Suçlu biz olurduk. Hem ölen biziz, hem suçlu olan. Bu çark - hiç değilse - anavatanda böyle dönmemeli!”
Sayfa 20Kitabı okudu
Giritli Cafer ‘Hâlzâr’
“Cafer Efe, Girit’teyken Rumların zulümlerine karşı Türklerin haklarını koruduğu, dertleriyle devamlı ilgilendiği, bu yüzden başı dertten kurtulmadığı için, Girit Türkleri tarafından çok sevilmiş, millî kahraman kabul edilmiş.
‘Bizim dertlerimizle dertlenen, inleyen annemizin erkek kardeşi’ anlamına gelen ‘Hâlzâr’ demişlerdir ona.”
Sayfa 15 - *Hâlzâr (Rumca) : dayıKitabı okudu
Cafer Efe’den selam var
“Aydın cephesinde Yörük Ali’ye,
Postlu Mestangil’e, Gökçen Efe’ye,
Kara Durmuşlara, Adnan Beylere,
Efelere benden selam söyleyin.
Köylüm Kolena’ya, Girit Kandiye,
Söke, Germencik’e, ilim Aydın’a,
Millî kuvvetlere, bizim alaya,
Yârenlere benden selam söyleyin.
Vatan toprağına kanım serildi.
Bayrak gölgesinde başım kesildi.
Çakal sürüleri kaçtı sürüldü,
Sürenlere benden selam söyleyin.
Ayşe Çavuşlara, Hatun Nine’ye,
Kübra Bacılara, Çete Ayşe’ye,
Burhan kardeşime, Efe Fâni’ye,
Sevenlere benden selam söyleyin.
Germencik ortasında toplar kuruldu,
Cafer Efe öğle sonu vuruldu.
Anasına akşamüstü duyuldu,
Kader, kısmet böyle imiş ağalar hey!”
Ön Söz’den bir şiir… (* Germencik; Aydın’ın beldesidir)Kitabı okudu