"asıl sorun... kurtulanın, düşünen bir varlık olarak, kendisinin suçlu olmadığını gayet iyi bilmesidir, mesela ben de onlardan biri olarak kendi adıma bunun farkındaydım. Ancak, hisseden bir varlık olarak bu kişi, insanlığının kendisini suçlu hissetmesini ve suçlu olmasını zorunlu kıldığını da bilir... asıl sorun budur. Pek çoğu, insanın gözleri önünde olmak üzere, milyonlarca kişi feci şekilde yok edilirken son derece şanslı olan kişi suçluluk duymadan toplama kampından kurtulamaz... Kamplarda kişi yıllarca gün be gün diğerlerinin yok edilişini izlemeye mecbur bırakıldı, _talihli olmasına rağmen_ buna dur demesi gerektiğini hissederek, çoğu kez katledilen kendisi olmadığı için duyduğu memnuniyetten ötürü suçluluk hissederek