İnsanların bir konuda söyleyecek açık seçik hiçbir şeyleri olmayınca, susacak yerde tam tersini yapma huyları vardır:
Sözü ayyuka çıkarırlar, yani bağırırlar. Ve bağırtı saldırının, savaşın, kıyımın sesli eşiğidir.
Bir büyük kepçeyi ya da alıp tuttuğu ekinleri yolmadan bırakmayan iri biçer-döverleri andıran nasırlı bir el, kadının kafatasındaki saçları toprağından kazıyıp kökünden havaya çeker. Yıpranmış ve eskimiş bir gırtlaktan,
"Hayır!" diye bir feryat arşa kadar yükselir. Kadının canı tepesinden çıkacak gibidir.
Adam sesini yavaşlatarak hüküm verir gibi,
"Kalk ayağa, çabuk kalk!" diyerek bağırtı kusar.
O dayanıb duşun altında
Durmadan yuyur bədənini
İyrənir özündən, istəyir çıxarsın dərisini
Qulağında bədəninə toxunan alçaqların gülüş səsi
3-ü də içkili, biri siqaret çəkir
Tütün iyi, bir az da qarışır bişmiş ət iyi
Çünki onun qarnında söndürdü
Şərəfsiz yarım çəkdiyi siqareti
Qapı döyüldü birdən
Çox da bərkcə
Geyinərək əynini
Tarih bir ses çıkaracak olsaydı, bir çığlık, bir inilti, bir haykırış, bir bağırtı, bir böğürtü, bir homurtu, bir haykırış olurdu bu. Neyse ki, tarih konuşamaz; ağzına tıka basa ölüler, küller, çamur, kan, kemikler tıkıştırılmıştır.