Bilişsel terapi müdahaleleri
Beck'in psikolojik rahatsızlılarla ilgili bilişsel modeli hiçbir zaman belli bir teşhis kategorisiyle sınırlanmadı. Daha doğrusu, bilişsel model, değişik psikolojik rahatsızlıldarla ilgili şartların belirli bilişsel şemalarda kendini gösterdiğini öne sürmektedir. Böylelikle depresyon başarısızlık, kaybetme ve boşluğun olumsuz şemaları ile bağdaştırılmakta; anksiyete tehdit, yakın tehlike ve çekinceler ile karakterize edilmekte; paranoya ise güvensizlik, baskı ve aldatılmaktan korkma temaları ile gösteril mektedir.
Sayfa 24 - Litera yayıncılık
Travma sonrası stres bozukluğu
Kısaca açıklayacak olursak, birinci tip travma, tecavüze uğramak, fiziksel saldırı, doğal afet veya endüstriyel kaza gibi beklenmeyen, kısa süreli ve tekrarlanmayan bir travmatik olaydır ve hızlı bir iyileşme beklenilebilir. Karşılaştırmalı olarak, ikinci tip travma ise doğası gereği daha kalıcıdır ve oluşması için çocuklukta devamlı cinsel veya fiziksel tacize uğramak gibi bir travmatik olaylar zinciri gerekir ve hastanın dünyaya ve kendisine olumsuz bir gözle bakmasına neden olur.
Sayfa 214Kitabı okudu
depresyon
"Depresyonun bilişsel terapisi, bu olumsuz şemaların gücüne karşı koymaya ve böylece hastanın ruh hali ve bakış açısını düzeltmeye çalışmaktadır. Terapi, kendilik, dünya ve gelecek hakkında çarpıtılmış inançları değiştirmek için düzenlenmiş teknikler bütününü kapsamaktadır."
Sayfa 107Kitabı okudu
Bilişsel Şemalar
Varolan bilişsel yapı sadece yinelenen ve etkili uyumsuzluk hallerine karşı koyamayabilir ve bu durum da çoğu kez önemli bir psikolojik bozukluğa yol açar. Böylelikle şemalar, devam edem anlamlılığı ve kişisel kimliği koruyan tutucu bilişsel yapılar olarak görev yaparlar.
Sayfa 43Kitabı okudu
Algı bozuklukları, duyumsal işleyişin yanlış yorumlanmalarıdır. Yanılsama (illusion) gerçek algının yanlış yorumlanmasıdır ve algılanan dışsal uyarıcının doğru anlamıyla tutarsız görünür.
Eşlerden her birini diğer bireyin olumsuz davranışlarına yönelik alternatif yorumları göz önünde tutmaya yöneltme; onlara birbirleri hakkında yaptıkları çıkarımları (yorumları ve beklentileri) reddedebilecek veriler toplamada rehberlik etme; onları, kendileri ve birbirlerinin davranışları için
belirledikleri gerçekçi olmayan standardarttaki değişiklikleri göz önünde tutmaya zorlama vb. (Aile terapisi için)
Madde kullanımının başlamasında; kalıtsal yatkınlık, hücresel uyum, ebeveynlerin ve akranların model alınması, sosyo-ekonomik faktörler, yaşıtların baskıları, maddelerin etkileri hakkında yanlış inançlar, zayıf kendilik imajı, maddeler üzerinde bireysel hakimiyet konusunda abartılı görüşler, maddelere ulaşabilmenin kolaylığı, kendi başına ilaç alarak sıkıntılardan kaçma ve diğer birçok etkenler sayılabilir.
Kendini izleme şunları içermelidir: ı- Tetikleyici/er: Anksiyete
ve/veya kompulsif dürtülere yol açan çevresel ve/veya somatik
tetikleyiciler. (Ör., ayıtıcı uyarıcı, ilgili duyular, somatik değişiklikler, tıbbi bilgi, hastalık ipuçları ile karşılaşma vb.) 2- Bilişler: Duyulara yönelik yorumlamalar ve onları yok etme yolları.
Kompulsiyon dürtülerine uymamanın getireceği felaket inançları, hassasiyet/güvenliğe ilişicin temel varsayımlar, kendine yararlılık ve risk almaya ilişkin inançlar. (Bu bilişlere ilişkin inancı
derecelendirmek -ı'le ıoo arası- de yardımcı olabilir.) 3- Son
olarak, kendini izleme, davranışları da içermelidir. Salcınma,
tekrar etme, denetleme ve emin olma gibi kompulsif dürtülerin
yanı sıra, pasiflik gibi sakınma formları da gözden kaçmamalıdır.
(Anksiyte için) Bu tedaviler, anksiyeteyi duyarsızlaştırma ( desensitizasyon) yoluyla hafifletme, davranışsal zorlamaları söndürme yoluyla azaltma ve sapIantıları (obsession) bilişsel yeniden yapılandırma yoluyla azaltmadır.