İnsanoğlu sadece değiştirip başkalaştırmaya değil, ulvileştirmeye de muktedir olduğu bir dünyada yaşamaktadır. Ne zaman ki bir toplum bu ulvileşme/yücelme ihtiyacını artık hissetmez olur, işte o zaman çözülüp dağılır.
Tasavvuf İslâm inancının bir boyutu, onun derûnî boyutudur. Düşünceyi eylemden, bâtını zâhirden (içi dıştan) ayırmak, "birlik ve bütünlük” dini İslâm'a ters düşer. O yüzden tasavvuf, Müslüman derûnîliğinin, maneviyatının ve ruhaniyetinin öz be öz İslâmî bir şeklidir. Asıl gayesi de, insanı kendi manevî mer kezinden uzaklaştıran nefsin her türlü heveskâr arzularına karşı derûnî mücadele demek olan büyük cihad ile, birlik ve bütün lük içinde bir İslâm topluluğu gerçekleştirmek için bu topluluğu ilâhî Kanun'a odaklanmaktan alıkoyacak her türlü putataparlık, iktidar, servet, sahte bilgi veya sahte ilâhlara karşı durma eylemi demek olan küçük cihad arasında bir denge kurmaktır.
Âşıkların dostu, huzura ermektir
Yalnızlığın sermayesi deliliktir.!'
*
Ehmedê Xanî, Hovsep Abgarovich Orbeli’ye göre Firdevsi ve Shota Rostaveli ile birlikte Doğu’nun üç büyük şairinden biridir (1651-1707). Divandan çocuk kitabına, iman akidesinden astronomiye kadar pek çok alanda eserler vermiş bir büyük isim. Aşkla anlattığı aşk hikâyesine kendi