“Tonyukuk” un gizlenmiştir dehâ kanında,
Bismark onun at uşağı olmaz yanında...
“Alp Arslan”la “Kılıç Aslan” şanlı bir fasıl,
Avrupa'yı rezil eden “Yıldırım”... Nasıl?
Yeryüzündeki insanların çoğunun yamyamlıktan daha kurtulamadığını, sadece yöntem değiştirip yeni yollar keşfederek insanları yemeye devam ettiklerini düşünüyorum. Hanedanlıkları ve ulusları fetheden kişilerin neden saygıyla anıldıklarını anlayamıyorum. Büyük İskender, Hannibal, Scipion, Sezar, Büyük Karl, Napolyon, Moltke, Bismark ve onlar gibi binlerce kişi neler yaptılar ve neler yapıyorlar?
Doğaldır ki, ancak az sayıda insan tinsel yüceliklere ulaşabilecek durumdaydı. Ama bazıları da görünürdeki dünyasal başarısızlıkları ve ölümleri vasıtasıyla insanca bir büyüklüğe ulaşma fırsatı yakalamıştır; bu, sıradan şartlarda asla ulaşamayacakları bir başarıdır. Gönülsüz ve sıradan olanlarımız için ise Bismark'ın şu sözleri geçerli olabilir: "Yaşam, bir dişçiye gitmeye benzer. Her an, daha kötüsünü henüz yaşanmadığını inanırsınız, oysa zaten yaşanmış ve bitmiştir."
İnkılabımızdan çocuklarımız faydalanacaklar.
Biz bağımsızlık ilan ettik ve demokrasi şartları altında parlamento ve cumhurbaşkanı seçimleri yaptık. Seçimleri dünyanın 23 devletinden temsilciler takip ettiler. Seçimlerde seçmenlerin yüzde 77'si sandık başına geldiler. Cumhurbaşkanı adayı için onların yüzde 85'i oy verdiler. Moskova baskılarına rağmen bu kadar insan Cumhurbaşkanı adayını desteklerken demek ki onlar bağımsızlık için oy kullandılar. Bizim bu isteğimizi Bismark'ın “İnkılâbı dehalar hazırlıyorlar, fanatikler gerçekleştiriyorlar, kötü insanlar faydalanıyorlar” kuralına benzetmek istiyorlar. Bizim inkılâbı dehalar değil halk hazırladı. Onu fanatikler değil millet gerçekleştirdi. Ondan kötü insanlar değil çocuklarımız faydalanacaklar.
"Axmaqlar deyir ki, öz təcrübələri üzərində öyrənirlər. Mən başqalarının təcrübəsindən istifadə etməyə üstünlük verirəm." (Bismark)
Sayfa 49Kitabı yarım bıraktı
— Dostum, diye fısıldadı bana, zaman geçiyor ve hiç de lehime işlemiyor... Vicdanımda azaba yer yok, bu tür çekingenliklerden muafım, çok şükür!.. Bu dünyada zaten suçtan geçilmiyor... Saymakla bitmeyeceğini herkes anladı... Sorun devirdiğimiz çamlarda... Ve sanırım ben de onlardan bir tanesini devirdim... Hem de telafisi olmaz bir biçimde...
—
Sayfa 86Kitabı okuyor
