İnsan toplumsal bir varlık olarak doğar, yani bütün ilişkilerinde eşitlik ve adalet arar.Fakat insan bağımsızlığa ve gururuna da düşkündür.Bu farklı ihtiyaçların hepsini birden karşılamaktaki güçlük,iradenin tahakkümünün ve onu izleyen sahiplenmenin temel sebebidir.Bir yandan insan sürekli olarak ürettiklerini değiştokuş etme ihtiyacı içindedir;farklı türden değerleri kıyas etmeyi beceremediğinden, keyfine ve hevesine göre kestirimle hüküm vermekle yetinir ve böylece sonu daima lükse veya sefalete varan hileli bir ticarete girişir.Bu itibarla, insanlığın başına gelen en büyük belalar, onun toplumsal doğasının suistimalinden, onca övündüğü adaleti acınası bir cehaletle tatbik etmesinden kaynaklanır.
Adaleti sağlama işi, icat edilip yaygınlaştırıldığı takdirde bize haklarımızı ve ödevlerimizi öğreterek önünde sonunda toplumsal düzensizliğe son verecek bir ilimdir.
Sayfa 245 - iş bankası yayınlarıKitabı okudu
Okur Takip Önerileri
Öyleyse ahlaki kötülük, yani burada bizi ilgilendiren sorun itibariyle toplumdaki düzensizlik, düşünme yetisiyle doğal bir biçimde açıklamaya kavuşuyor.Fakirliğin, suçların, ayaklanmaların, savaşların temelinde hep mülkiyetin ürünü olan koşullardaki eşitsizlik bulunur;koşullardaki eşitsizlik ise egoizmden doğar;egoizm şahsi görüşlerle beslenir, şahsi görüşler ise doğrudan doğruya aklın istibdadından kaynaklanır.İnsanlığın başlangıcında ne suç, ne barbarlık mevcuttu;sadece toyluk,cehalet ve tecrübesizlik vardı.Buyurgan içgüdülere sahip, fakat muhakeme yetisinin denetiminde bulunan insanoğlu önceleri pek az düşünüyor ve pek hatalı muhakeme yürütüyordu.Sonraları, hatalarından ders alarak, fikirlerini düzeltir ve akıl etme yeteneğini mükemmelleştirir.Başta insanoğlunun durumu, varını yoğunu incik boncuğa döken, sonra da vah edip inleyen bir yerlinin durumuna benzer;yahut ekber evlat hakkını mercimeğe değişen ve sonra da pazarlığı iptal etmek isteyen Esav gibidir veya iş güvencesi olmadan çalıştığı halde durmadan ücret artışı talep eden çağdaş bir işçi gibidir, çünkü eşitlik olmadan hiçbir ücretin yeterli olmayacağını ne patronu ne de kendisi anlamıştır.Daha sonra insanlık, mirasını korumak için ölen Naboth'tur, sonra köle olmamak için kendi bağırsaklarını deşen Cato'dur, son nefesine kadar düşünce özgürlüğünü savunan Sokrates'tir, 1789'da özgürlük isteyen Üçüncü Sınıf'tır ve aynı insanlık kısa süre içinde ücretlerde eşitliği ve üretim araçlarının eşit bölüşümünü de isteyecektir.
Sayfa 244 - iş bankası yayınlarıKitabı okudu
Kör, fakat amaç birliği ve ahenk içinde bulunan bir arı yığını birdenbire düşünce ve muhakeme yeteneği kazanıverseydi,bu toplum uzun süre varlığını muhafaza edemezdi.Öncelikle arılar kısa süre içinde yeni bir imalat tekniği tecrübe ederler; örneğin petek gözlerini daire veya kare şeklinde yapmayı denerlerdi.Pek çok sistem ve yenilikler denenir ve uzun uygulama devresi, geometri bilgisinin de uyarılarıyla en avantajlı biçimin sekizgen olduğunu ispat ederdi.Derken ayaklanmalar baş gösterirdi:Erkek arılardan kendi başlarının çaresine bakmaları, kraliçelerden çalışmaları istenirdi;işçi arılar arasında kıskançlık baş gösterir, anlaşmazlıklar ayyuka çıkar, her birey kendi hesabına üretmek isteyeceğinden kovan terk edilir ve nihayetinde arılar helak olurdu.Düşünme ve muhakeme gibi aslında birer ihtişam vesilesi olması gereken yetiler vasıtasıyla kötülük, tıpkı sinsi bir yılan gibi bal cumhuriyetine sızardı.
Sayfa 244 - iş bankası yayınlarıKitabı okudu
Bugün işletme hizmetlerinin (ki bununla faydalı her tür hizmeti kastediyorum) sayısı belki de binin üzerindedir.Fakat hizmetlerin sayısı ne olursa olsun iktisat yasası sabittir:Üretici yaşayabilmek için, aldığı ücretle kendi ürününü satın alabilmelidir.
Sayfa 183 - iş bankası yayınlarıKitabı okudu
Toplum kendi kendini tüketiyor ve bunu,
1)işçileri periyodik biçimde ve şiddetle sindirerek -bunun nasıl olduğunu az önce gördük ve bundan sonra da göreceğiz-,
2)mülkiyetin üreticinin tüketimine el koymasıyla yapıyor.Toplumun bu iki şekilde intiharı önce eş zamanlı gerçekleşiyor;fakat bir süre sonra ilk intihar şekli, ayrıca ikincisinin itimine maruz kalır, açlık tefecilikle birleşerek emeği daha zorunlu ve kıt hale getirir.
Sayfa 180 - iş bankası yayınlarıKitabı okudu
Bölüşüm eşit olmadığı sürece bölüşenler birbirine düşman olmayı sürdürür ve anlaşmalar bu durumu sürekli düzeltmek için yapılır.
Böylece bir yanda yabancılık,eşitsizlik,uzlaşmazlık,savaş,yağma,katliam varken, öbür yanda toplum,eşitlik,kardeşlik,barış ve sevgi var:Artık hangisini seçerseniz.
Sayfa 66 - iş bankası yayınlarıKitabı okudu