Bu araştırma sonucunda bazı genellemeler yapmamız mümkün olacaktır: Öncelikle, 111. (IX.) yüzyıl haliſelerinin ancak küçük bir kısmı, fıkhî-kelâmî gruplardan birisini güçlü bir biçimde diğerlerine karşı tercih elmişti. Mihne’nin uygulayıcısı olan üç haliſe kesinlikle böyle bir tercih ortaya koydukları gibi, Mühtedi ve onun ardından Mu'temid de (Muvaffak aracılığıyla) böyle yapmışlardı. Ancak bu yüzyılda hüküm süren diğer altı halife için böyle bir tercihten söz edilemez...
Ancak şunu ifade etmemiz mümkündür ki, ılımlı-akılcılık çizgisindeki fikhın IV. (X.) yüzyıldaki zaferi, [gölge halife] Muvaffak’ın III. (IX.) yüzyılda verdiği destek ve himayeye bazı şeyler borçludur.
Sayfa 134 - KlasikKitabı okudu
