yüzüme bakmasan da
yağmura düşürsen de gözlerini
gözlerime bakmasan da ne kadar
o kadar aydınlığın gökyüzüme uzanıyor
uykularımda nefesinin sıcaklığı
o kadar
hangi akşam kapımı çalan sen değilsin
sen değil misin gizli bir kıvılcım gibi
gözbebeklerimde duran
Attila İlhan
Kitapta bir tane tüfek bile patlamadan II. Dünya Savaşı'nı güçlü bir şekilde anlatabilmek için Cengiz Aytmatov olmak gerekiyor.
Kitabın baş karakteri Tolganay... Tolganay toprak anayla konuşan bir anne karakteri. Kocası Suvankul, üç oğlu ve bir de geliniyle yaşamaktadır.
Tolganay ve Suvankul gençlik yıllarında da olduğu gibi birbirlerine sıkı sıkıya bağlıdırlar. Buğday tarlaların içinde el ele koşmaları, sarı başakların arasına uzanıp gökyüzüne bakarak kurdukları hayalleri... Kısacası birbirlerinden aldıkları huzur başkadır onların.
Aliman'da tıpkı Tolganay gibi (Tolganay'ın gelini) eşine sadık, sabırlı, onu düşünen, onu çok seven; kısacası çok güzel bir kalbi olan karakterdir. (Herkese nasip olmaz böyle bir eş)
Hep beraber bir arada mutlu ve huzurlu yaşarlarken savaş yılları gelir ve kapıyı çalar. Savaşa Tolganay'ın kocası gider, daha sonra da oğulları... Tolganay evde sadece gelini Aliman'la kalır.
Savaş gittikçe uzar, bitmek bilmez bir hal alır, acılar ardı arkasına sürer; derken bir haber gelir. Tolganay'ın eşinin ve oğullarının ölüm haberidir bu.
Tolganay'ın acıya karşı tutumu acı ile savaşmak, daima dik durmaktır. Aliman'ın acıya karşı tutumu ise, acıyla mücadele edemeyip, acıya karşı boynunu büküp teslim olmaktır.
Ek olarak "Türkler II. Dünya Savaşı'na girmedi." tezini çürüten bir eserdir bu. Anadolu Türkleri savaşa dahil olmamıştır, fakat Kırgız Türkleri, Azerbaycan Türkleri, Özbekistan Türkleri, Tatar Türkleri bu savaşa katılarak büyük bedeller ödemiş, çok sayıda kayıp vermiş, büyük acılarla ve yoksulluklarla karşılaşmışlardır.
Toprak AnaCengiz Aytmatov · Ötüken Neşriyat · 202262,3bin okunma
gece
bir tabut gibi çöker omuzlarıma
bir ölünün iç çekmesi olur rüzgar
hüzünle düşünürüm uzaktaki bir evi
yıldızlar sayılmaz: hasret uzakta
hasreti bir ben bilirim
bir de gecenin gözlerindeki baykuş
baykuş kötü kuş baykuş çirkin kuş
onu hüznümle güzelleştiririm. hüznümle
süsler.
bir damın üstüne oturturum
süsler.
damımın üstüne