“Bulutların kararttığı göğe baktım, hayatın niye bu kadar karışık, niye bu kadar anlaşılmaz olduğunu düşündüm.”
Kitabı okurken de yukarıda belirttiğim alıntı gibi karışık duygular içerisindeydim. Ne düşünmeliyim Cemile için ya da sessiz, kimsesiz Danyar ve tabii bir de “kiçine bala” yani Cemile'nin kaynı olan karakter için. Bu üçlüyü hikâye boyu kiçine baladan okuyoruz.
Daha önce Aymatov'dan iki kitap okudum ve sevmiştim net duygumu ifade edebiliyordum kitaplara karşı.
Okuduğum iki kitabı Selvi Boylu Al Yazmalım ile Toprak Ana idi. Ancak Cemile kitabında aşırı arafta kaldım. Çok iyi ya da kötü diyemiyorum okuyan arkadaşlarım var ise görüşlerinizi merak ediyorum mutlaka yoruma bekliyorum. Benim gibi Cemile kitabında arada kalan oldu mu ya da benim gözümden kaçan başka bir bakış açısı yakaladınız mı yazın lütfen. 
Cemile 
Cengiz Aytmatov
"Danyar'ın türküleri ruhumu alt-üst etmişti. Rüyadaymış gibi yürüyor ve dünyaya, ilk defa görüyormuşum gibi şaşkın gözlerle bakıyordum."
Ondan sonra olanları doğru dürüst anımsamıyorum. Yalnız bütün gördüğüm, Danyar'ın koca çuvalın altında iki büklüm yukarı tırmandığıydı. Başını öne iyice eğmiş, dudaklarını sımsıkı kapatmıştı. Ağrıyan bacağını güçlükle atarak, yavaş yavaş yürüyordu. Her yeni adımın ona ne büyük acı verdiği her an duraklayıp başını silkeleyişinden belliydi. Üstelik yukarı çıktıkça yana doğru yalpalaması da artmıştı. Onu böyle yalpalatan sırtındaki ağır çuvaldı. Duyduğum korku ve utançtan boğazımın kuruduğunu anımsıyorum. Sanki Danyar'ın sırtındaki koca çuvalı ben taşıyormuşum, o dayanılmaz ağrı benim bacaklarımdaymış gibi korkudan katılıp kalmıştım. İşte gene sendeledi, bacağının sancısından başını salladı. Onunla birlikte ben de sendeledim, gözlerim karardı, toprak altımda gidip gidip gelmeye başladı...
Sayfa 37Kitabı okudu
Ben yalnız Cemile'den ve Danyar'dan değil, çocukluğumdan da ayrılmıştım...
Sayfa 75Kitabı okudu
Cemile
Şimdi nerelerdesiniz, hangi yollarda yürüyorsunuz? Artık bizde, bozkırda, bütün Kazakistan'ı aşan, Altay'lara ve Sibirya'ya kadar ulaşan yollar var! Nice cesur insanlar oralarda çalışıyor. Siz de mi o ülkelere gittiniz! Cemile'm! Yoruldun mu, kendine olan inancı yitirdin mi? Öyleyse Danyar'a yaslan. Sana, aşk üstüne, vatana sevgisi üstüne, hayat üstüne türkülerini söylesin! Bozkır canlansın ve bütün renkleriyle oynamaya başlasın. Git Cemile, git! Hiç pişman olma, sen mutluluğunu en sarp yollarda yürüyerek buldun!..
Sayfa 71Kitabı okudu
cemilem, engin bozkırda geriye bakmadan gittin. belki de yoruldun ya da kendine güvenini yitirdin. yorulunca yaslanıver danyar'a. sana aşkını, toprağın,yaşamın türküsünü söylesin. bozkır kımıldanmaya, bütün renkleriyle oynamaya başlasın. o ağustos gecesi gelsin hatırına. yürü, cemile, pişmanlık duyma, mutluluğun en zorunu bulduğun için sevin!
bir akşam çalışmamızı bitirmiş, ateşin başında dinleniyorduk.
"danyar ağabey, uyuyuncaya kadar savaşta başından geçenleri anlatsana bize!" dedim.
bir süre konuşmadı, hatta gücenmiş gibi...kafasındaki düşüncelere yanıt veriyormuş gibi, boğuk bir sesle.
"olmaz, savaşın ne menem bir şey olduğunu öğrenmeyin daha iyi,"
o akşam danyar'ın ağzından başka söz çıkmadı. fakat söylediği o iki tümce, savaştan basit bir olaymış gibi konuşulmayacağını, hele savaşın uykuyu getirecek bir masal konusu olamayacağını anlatmaya yetmişti bize.
Dünyayı yalnız görmekle, duymakla kalmamalı; gördüklerimi, duyduklarımı, düşündüklerimi başkalarına da sunarak yeryüzü güzelliklerini Danyar'ın coşkunluğuyla anlatmalıydım. Bilinmeyen bir şeye karşı duyulan sınırsız bir ürperti ve sevinçle doluydu yüreğim. Fırçayı daha o zaman elime almam gerektiğini anlamıştım.
"Birden her şey aydınlandı kafamda. Bazılarını kuşkulandıran, bazılarının alaya almalarına sebep olan o yabaniliğin, o tuhaflığın sebebini, onun bir hayal adamı, yalnızlığı, suskunluğu seven bir insan oluşunun sebebini, şimdi çok iyi anlıyordum. Akşam vakitlerini niçin Nöbet Tepesi'nde geçirdiğini, bütün gece çay kenarında niçin yapayalnız durduğunu, başkalarının işitemediği seslere niçin hep kulak kabarttığını, bazen birdenbire gözlerinin niçin parladığını, kaşlarını yukarı kaldırdığını anlıyordum şimdi: Danyar âşıktı."
Sayfa 49Kitabı okudu
Danyar aşıktı. Denizler kadar derindi onun aşkı. Bunu iyice seziyordum, ama başkalarının aşkına hiç benzemiyordu.