‘Düzen’den memnundu halk… Hala öyle.
Kurtarılma talebi yoktu.... Hiçbir zaman olmadı.
Oysa senin derdin onun insanca yaşamasıydı.
Savaşın onun içindi.
Sen onun için savaşırken o ne yaptı?
Seni aradı dağ-taş jandarmaya teslim etmek için.
Hala faşizmden yana onlar.
Hala düşmanlar güzel olan her şeye.
Hala çirkinden yanalar.
Hala iyilerle savaşıyorlar.
Bu halk için mi öldün sen çocuk?
Değdi mi?
Birhan Eroğlu 'nun dizeleriyle başlıyayım tarıhın bu kara lekeli durumuna..
"1968'ler. Yazılı tarihin en barbar asrının en umutlu, en ışıklı, en cesur günleriydi. Coşkun bir devrimci dalganın bütün dünyayı sarstığı, onlarca ülkede milyonlarca insanın ayağa kalkarak, "Gerçekçi ol, imkansızı iste," diye haykırdığı günlerdi...
Böyle bir dünyada, Denizler de özgürlük bayrağını Türkiye'de yükseklere taşıdılar. ABD'ye, NATO'ya, yurtlarını yerli ve yabancı sermayeye peşkeş çekmek isteyenlere en iyi cevabı eylemleriyle, yürüyüşleriyle, cesaretleriyle verdiler."
"acılardan zevk alan insanlar mı çoğalmış?..
(S:210) 
Darağacında Üç Fidan
"Somut hiçbir yasal dayanak olmadan Deniz'i, Yusuf'u, Hüseyin'i ve nice arkadaşlarını idamla yargılayıp, "Asalım, asalım!" çığlıklarıyla darağacına göndererek özgürlük ve bağımsızlık mücadelesini boğmaya çalıştılar..."
Nihat Behram 'ın kalemınden üç fifandan geriye kalan acıyı hüznü okuduk, yüreğimiz yandı bır kere daha..
"Biz şahsi hiçbir çıkar gözetmeden, halkımızın bağımsızlığı ve mutluluğu için savaştık!""
Fidan... Hem darağacında asıldıktan sonra cansız bedenlerin duruşu hem de üç gencin ölümünü tarif için en iyi tabir...
"Kuşkusuz suçlu idiler, ama ölüm cezasını gerektirecek kadar değil." Bazı hukukçularca suç ile ceza arasında akıl almaz oransızlık taşıyan bir karar, idam kararı...
Deniz, Hüseyin ve Yusuf'un tutuklanmaları, hücrede geçirdikleri süreler, işkenceler, ailelerine yazdıkları son mektupla birlikte idamla sonuçlanan ölümleri..
Kitabı okurken sonu bildiğim halde "keşke"nin verdiği bir hüzün nasıl ağrıtıyorsa kalbi öyle okuyarak ilerledim ve etkilendim. Kaldıkları hücre şöyle anlatılıyor: "Hücrede serbest olan tek şey soluk almaktı. Oksijenleri azalmış bir akvaryumdaki balıklar gibi olsa da..."
Deniz Gezmiş, onurlu ve dik yaşamak iz bırakır hayatta diyor ve öyle de oluyor.
Babalarının bile "Eğer memleket düzelecekse idam edilsinler. Vatan sağ olsun." dediği üç gencin 12 Mart döneminde tutuklanma, yargılanma ve asılmalarına giden sürecini anlatıyor Nihat Behram. Kitabın sonunda ise hukuk ve bilim insanlarına dava sonuçlarına ilişkin yönelttiği sorular ve onların yanıtlarına yer vermiş.
Kitabı okuduktan sonra farklı belgesellerle de destekledim. Tavsiye ediyorum. İncelemeyi Deniz Gezmiş'in sürekli okuduğu şiirden bir bölümle bitiyorum.
Delikanlım!
Sen ki, ya bir köşe başında
Kan sızarak başından gebereceksin
Ya da bir darağacında can vereceksin.
Nazım Hikmet Ran
Dar Ağacında 3 Fidan - Deniz-Yusuf-Hüseyin