Descartes'in şu cümlesi oldukça meşhurdur: "Düşünüyorum, o halde varım". Bu, Descartes'in şüphesidir. Descartes, önce her şeyden şüphe etmiş, sonra böyle demiştir. Fakat şüphe etmekte olduğum hususunda şüphe edemem. Öyleyse ben varım ki şüphe ediyorum, şu halde ben varım. Sonra da "düşünüyorum, o halde varım." cümlesiyle tanındı, ünlendi ve bütün öğreti veya doktrinini bu cümlesine dayalı olarak ispatlayıp geliştirdi.
İkinci söz Gide'in sözüdür: "Hissediyorum, o halde varım".
Üçüncü söz de Albert Camus'nun şu sözüdür: "Başkaldırıyorum, o halde varım". Bu daha doğrudur. Aslında "var" olmanın bu üç ölçütünden her biri doğrudur. O, düşünüyor; vardır ki düşünüyor. Duyumsayan, hisseden kimse vardır ki hissediyor. Başkaldıran kişi vardır ki başkaldırıyor, isyan ediyor. Fakat burada üç tane "imek" (var bulunmak) vardır. İnsana özgü olan en üstün var oluş, "başkaldırıyorum, o halde varım" dır.
"Descartes diyordu ki düşünüyorum, öyleyse varım; bu büyük filozofun bu güzel düşüncesi evrensel eğitimin ilkelerinden biridir. Söz konusu düşünceyi ters çevirip diyoruz ki insanım, öyleyse düşünüyorum."
1-kötü bir şeytan bana şeylerin sahte olduğuna inandırmaya çalışıyor olabilir.
2-bu sebeble kesin diyebilceğim hiçbirşey yok
3-ama ben varım dediğimde bunda ben yanılıyor olamam
4- kötü bir şeytan sadece gerçekten ben varsam beni buna inandırmaya çalışıbilir
5-düşünüyorum öyleyse varım
RENE DESCARTES
“Descartes ‘Düşünüyorum, öyleyse varım.’ diye yazdı. ‘Yalnız’ sözcüğünü de kullanabilirdi; ‘Düşünüyorum, öyleyse yalnızım.’ Şöyle de yazabilirdi; ‘Yalnızım, öyleyse düşünüyorum.”
Sayfa 45 - YKY, 12. Baskı, Şubat 2024, İstanbulKitabı okudu