SEVK-İ KADERÎ VE HİSS-İ KABLE'L-VUKU
Rü'ya-yı sadıka, hiss-i kable'l-vukuun fazla inkişafıdır. Hiss-i kable'l-vuku ise, herkeste cüz'î-küllî vardır. Hattâ hayvanlarda dahi vardır. Hattâ bir zaman ben, bu hiss-i kable'l-vukuu, zahirî ve bâtınî meşhur duygulara ilâve olarak, insanda ve hayvanda "saika" ve "şaika" namıyla aynı
Sayfa 348
İnsan, düşünen hayvandır, hayvan düşünmeyen insandır.
Sayfa 60
Biz maymungillerden
İnsan oğulları
Düşünen hayvan
O büyük zavallı
Kuş beyinli
Koyun gözlü
Keçi sakallı
Kimimiz akıllı maymun
Kimimiz maymun akıllı
Sayfa 17
Evrenin sonradan yaratılmış olduğu, cesetlerin haşr olunacağı, günahların, ibadetlerin karşılığının verileceği ve benzeri yargıların tasdik edilmesi ise zihinsel bir çaba ile algılanan tasdiklerdir. Tasavvuru bir çaba gerektiren şeylerin bilgisi ancak tanımla elde edilebilir. Tasdik edilmesi bir çaba gerektiren nesnelerin bilgisi de ancak delil (hüccet) ile elde edilebilir. Bunlardan (tanım, hüccet) her birinin önceden biliniyor olması zaruridir. İnsan teriminin anlamı bilinmiyor ise; insan nedir? diye sorulduğunda; insan, "düşünen bir hayvandır" diye cevap verilir. Bilinmeyen insan terimi hakkında bilgi elde etmek için önceden hayvan ve düşünen terimlerinin biliniyor olması gerekir.
Sonuç: Akla Geri Dönmek Hâlâ Mümkün Mü?
...insan olmanın anlamını geri kazanmak için insanın “düşünen bir varlık" (hayvan-ı nâtık), yani gören, duyan, dinleyen, karşılaşan, cevap veren, tepki gösteren, tefekkür eden, seven, koruyan, beşerî aklın diğer eylemlerini yerine getiren ve parçası olduğu büyük gerçeklik vizyonunu asla kaybetmeyen bir varlık olarak yeni bir akıl kavramına ihtiyacı vardır.
Sayfa 112 - İnsan YayınlarıKitabı okudu
