AGNOSTİSİZM-LÂEDRİYE
Lâedriye: Şüphecilik, bilinemezcilik. Agnostisizm... Nesnelerin kendilerinin hiçbir zaman bilinemeyeceğini ileri süren felsefe akımı. "Agnostisizm" tâbiri, ilk defa İngiliz filozof
Aldous Huxley
Aldous Huxley
tarafından kullanılmıştır ve daha sonra geriye götürülerek bütün bilinemezci görüşleri kapsamıştır. Eski Yunanda duyumcu sofistlere göre, bilgi, duyuların neticesidir ve bunun dışında hiçbir bilgiye erişilemez. Her insanın duyusu kendine göre olduğundan, zorunlu olarak bilgisi de kendine mahsustur ve herkes için geçerli bir bilgi olamaz..."
Salih Mirzabeyoğlu
Salih Mirzabeyoğlu
,
Sefine
Sefine
sahife 264. 6.Levha -Şuur ve Tecrübe- Agnostisizm-Lâedriye, İBDA Yayınları
Farklı düşünürlere göre cevher
Descartes (1596-1650), Aristoteles’in tek cevheri yerine iki gurup cevher kabul etmiştir: Tanrı, yer kaplayan cisimleri idare eden, sonsuz (res infinita) ve asil cevherdir. Diğer iki cevher ise sonlu ve birbirinden bağımsızdır. Bunlar: Düşünme gibi zihni faaliyetlerimizi meydana getiren cevher (res cogitans) ve yer kaplayan fiziksel nesneleri meydana getiren cevher (rex extensa) dir. Spinoza (1632-1677) cevherlerin sayısını bire indirmiştir: Tek ve asıl cevher Tanrı’dır. Tanrı dışında kalan, yani sonsuz sayıda yükleme sahip olabilen tabiat, hiçbir cevhere sahip değildir. Her şeyi Tanrı cevheri içinde idrak eden zihin, sonsuz sayıdaki yüklemden sadece iki tanesini, şuuru (cogitatio) ve yer kaplamayı (extensio) bilebilir (Marias, 1967, s.232). Spinoza’nm tek cevherine karşılık, onunla aynı ekole mensup olan Leibniz (1646-1716), sonsuz sayıda cevher kabul etmiştir. Her türlü nesne, kendi dışından hiçbir etki almayan, hareket ilkesini içinde taşıyan, birbirinden farklı birer monad, yani birer cevherdir. Cevher problemini bu üç düşünürden farklı şekilde ele alan düşünür ise Locke (1632-1704) dur. Locke için, diğer duyumcu düşünürlerle birlikte, bir cevherin varlığı söz konusu değildir.(İÜ, AUZEM)
Reklam
Dikkatle Bak!
Bir mail geldi arkadaşımdan diyor ki; "Bak benim derin sorularım var. Sormak isterim kızmak yok ama. Bak ben iyi niyetliyim tamam mı? Kafam karışık biraz. Görmediklerime inanmak gelmiyor içimden. Yazılar okudum, felsefe yani, özellikle duyumcu felsefe... 'Allah görülemiyor, Öyleyse yok' demeye getiriyorlar." Kim demiş görülemiyor