Bir Gemi Rumeli'yi Kaybettirdi
Balkan Harbi’ni Averof sayesinde kazanmıştı. Averof’u alamamak ve Rumeli’yi kaybetmek Osmanlılarda derin bir acı, buna karşılık, Averof’a sahip olmak Yunanlarda ve Osmanlı vatandaşı Rumlarda büyük bir milli gurur yarattı. Daha önemlisi, bu savaş gemisini Yunanistan’ın satın almasına, 8 milyon drahmi bağışlayarak önayak olan Görice doğumlu Georgi Averof’un Osmanlı vatandaşı olması
İdealsizlik, uyuşukluk, tembellik gibi sosyal sorunlar milliyetçilik heyecanıyla aşılmak istenecek, böyle bir sosyal hareketlenme bilhassa Balkan Harbi’nin yarattığı şokla gelişecektir.
Bu fikir ve duygu etrafında kurulan derneklerden Türk Yurdu Cemiyeti’nin bu adla çıkardığı derginin yayın ilkeleri arasında yer alan şu madde dikkat çekicidir: Osmanlı Türkleri arasında Türk milli şuurunun gelişmesine ve güçlenmesine ve idealsizlikten doğan tembellik ve kötümserliğin izalesine çok çalışacak ve ekseriya hiçbir şeye müstenid [dayalı] olmaksızın ortaya çıkan mübalağalı Garp [Batı] korkusundan bu milleti kurtarmaya elinden geldiği kadar çalışacaktır.
Topluma yavaş yavaş bir dinamizm gelmekte, milliyetçilik Osmanlı toplumunda da bir ideal hissi, bir hareketlenme yaratmaktadır. Bu dönemde giderek sihirli bir dokunuş etkisi yapan yepyeni bir kavram, “mefkûre”dir. İdeal’in, ülkü’nün karşılığı olarak Ziya Gökalp’in türettiği bir kavram...
İyiki Var Olmuşlar
Halide Edip Hanım ve arkadaşlarının yaptıkları, idealsizlik ve depresyon içinde mecalsiz düşmüş bir toplumda yeni bir heyecanın, yeni bir idealin parıltılarıdır. Çanakkale ve Sakarya’da zafer güneşlerine dönüşecektir Balkan Harbi’nin karanlığında ışıldayan bu pırıltılar.
İstanbul İşgal Altında
Arkamda Haminnemin bol çarşafı, hastaneye gelirken tek başıma Sultanahmet Meydanı’nda durur, içimde sonsuz bir hüzünle minarelere bakar, bir yabancı ordusunun bu diyara girmesi ihtimali kalbimde öyle bir acı uyandırırdı ki, yüzüstü yatıp taşları öpmek isterdim. Evet, beni bu yerden hiçbir yabancı kuvvet ve tehlike ayıramazdı.
Cefakar Türk Kadını
Osmanlı kadını, hele de okumuş, dünyanın farkına varmış, milli hisleri uyanmış Osmanlı kadını bu acıyı hissetmeyebilir miydi?! Kadınlar peçelerini çıkarıp gönüllü hemşire ve hastabakıcı olarak yaralı askerlere yardıma koştular. Yoksul göçmenler için aş ocakları açıp giyecek ve para topladılar.
İmparatorluk Yıkılırken
idealsizlik, bu depresyon, bu ruhi çöküntü, yüz binlerin kan ve gözyaşlarıyla yaşanmış askeri bozgunlar, Türklerde milliyetçilik duygusunun gelişmesine yol açtı. Türk milleti kavramı artık bir siyasi ideal olarak hissedilmeye başlanmıştı.
bir ideal, bir vatan hissi, nihayet bir lisan yok... Bölüğün yarısından ziyadesi Türkçe bilmiyor. Tabur Babil Kulesi gibi. Ne alanın satandan, ne satanın alandan haberi var.