Kara kıta Afrika'nın makus talihiAhmadu Kuruma’ya Fransa´da Renaudot ve Goncourt des Lyceens ödüllerini kazandıran bu roman, küçük zenci çocuk Birahima´nın gözünden Afrika kıtasının o korkunç yoksulluğu, vahşeti ve çözümsüzlüğünü anlatıyor.
Hayal edin. Kara Afrika kıtasının en yoksul bölgelerindesiniz. Açlık ve sefaletin yanısıra cehalet ve şiddet de kol geziyor. Geleceğiniz yok; zira hayal kuracak kadar bilmiş ve görmüşlüğünüz de yok. Babanız siz küçükken ölmüş, aptalca bir batıl inanış nedeniyle kangren olan ayağı kesilmeyen anneniz de kangrenin tüm vücuduna yayılması nedeniyle yavaş ve acılı bir ölüm yaşamış. Size bakabilecek tek kişi bir yerlerde yaşayan teyzeniz; onun da sizi gelip alması mümkün değil. Dolayısıyla siz, 12 yaşında bir çocuk, beş parasız, kabile savaşlarının arasından geçip teyzenize ulaşmak amacıyla yola çıkıyorsunuz.
Çok değerli madenlere sahip bu ülkeler -romanın geçtiği yerler Fildişi Sahili, Liberya ve Sierra Leone- bu madenlerin nasıl çıkarılacağını ve ne işe yaradıklarını bilmediğinden uyanık tüccarların ve sömürgeci ülkelerin elinde oyuncak olmuş. Madenleri çıkarmak ve taşımak için o tehlikeli topraklara girmek istemeyenler, bunu yerel çetelere yaptırma derdindeler. Günübirlik yaşayan ve kazandığını kalaşnikof, mermi ve uyuşturucuya harcayan; üstelik gözünü kırpmadan adam öldürebilen böyle aptallar bulmuşlar, dururlar mı? Her köşe başında bir çetenin konuşlandığı; intikamların soykırımla, tecavüzle, işkence ile cezalandırıldığı coğrafyadalar. Halk oyu ile yapılan seçimi kaybetmemek için “eli olmayanlar oy kullanamaz” diye bir kanun çıkartıp rakibi ile aynı etnik kökenden olan tüm genç, yaşlı, kadın, erkek, çocuk ve hatta kundaktaki bebeklerin elini kestiren bir devlet başkanı dahi var. Bilmem, Afrika’nın kara yazgısını anlatmak için daha fazla şey söylemeye gerek var mı?
Parasız pulsuz yollara düşen çocuklar onlar; karınlarını doyurabilmek için yalan da söyler, çocuk asker de olur, gözünü kırpmadan adam da vururlar. Uyuşturucu müptelası yapılmışlarsa daha da cani olurlar. Hatta ve hatta evlerinden daha fazla yemek yiyebilecekleri çetelere girebilmek için öz anne ve babalarını katletmeleri istenmişse onlardan, tek başlarına kaldıkları bu hayata tutunabilmek için en canileri olurlar. Düşünsenize, küçücük bir çocuğa “daha iyi yemek yiyebilmek için aileni öldürmen lazım” diyorlar. Daha ne denebilir ki bunun üzerine?
Roman bu kadar etkileyici bir konu üzerine kurgulanmış. Ama bence yazar konunun hakkını verememiş. Çok daha çarpıcı olabilecek bir roman, dağınık, yüzeysel bir anlatımın kurbanı olmuş. Ahmadu Kuruma hikayeyi çocuk kahramanı Birahima’nın ağzından anlatmayı seçmiş. Sanırım bu yüzden; bu cahil çocuğun uzun, akıllı cümleler kurmasının gerçekçi olmayacağını düşündüğünden, kısa savruk cümleler ve parantez içinde açıklamalar (hikayeye göre Birahima bir çok kelimenin anlamını tesadüfen eline geçen 4 sözlükten öğreniyor) ile geçiştirmiş hikayeyi.
Benim görüşüme göre romanın öyle ödüller alabilecek bir edebi değeri yok (verilen ödüller sömürgeci Fransızların diyeti midir diye düşünmedim değil hani). Ama hikaye çok çarpıcı, o bölgenin çocuğu olan Afrikalı bir yazardan gelmesi daha da etkileyici. Kara kıtanın bu talihsiz yazgısı hakkında bilgi almak için okunabilir.
AkilliBidik neyse ki hepimizin kitap hakkındaki görüşleri aynı oldu da ayrışmadık🤣o parantez içlerinin beni yiyip bitirdiğini üzerine basa basa söylemek istiyorum.
