İlber Hoca İle Gezmek...Tarihin, coğrafya tarafı hep ilgimi çekmiştir. Bu nedenle seyahatnameleri önemsiyorum. Herkesin seyahat yazıları ise aynı tadı vermiyor. Geziler yerler kadar gezen kişinin kalitesi de çok önemli.
Eski Dünya Seyahatnamesi, İlber Ortaylı'nın 2000'li yılların sonuna doğru yayınlanmış bir kitabıdır. Bu yıl yeni baskısını görüyoruz. Hocanın bir önsözü eşliğinde yapılmış bu yeni baskı...
İlber Ortaylı'nın "eski dünya" olarak andırdığı coğrafyalardaki gezileri var. Bu kitapta özellikle Türkiye'nin yakın çevresindekiler, yani Balkanlar, Kafkaslar ve Orta Doğu'daki gezi yazıları kişisel olarak benim daha çok ilgimi çekti. Ancak bu tabii ki izafi bir durum. Her okura göre farklılık gösterebilir.
Peki, "Hoca'nın seyahatnamesini farklı kılan şey nedir?" derseniz, bir kere Hoca'nın kendisi ile alakalı demek lazım. Çünkü çok önemli bir sosyal bilimcidir İlber Ortaylı. Tarihçiliğinin yanı sıra seyyahlığı da var. Daha üniversite yıllarında -ki yani bu 1960'lı yıllar olabilir. 60'larda 70'lerde... O coğrafyaları gezmeye başlamış bir adam. Yani biz Türklerin çok fazla seyahat etmediği, dış turizmin neredeyse olmadığı bir dönemde o, üniversite bursları ile trenlerle, İtalya'sından İspanya'sına kadar hatta Suriye, Irak gibi yerleri daha o bakir zamanlarında dolaşmış. Zaten bunu biz Hoca'nın daha önce yayınlanan bir röportajlar kitabı olan Zaman Kaybolmaz'dan biliyoruz. Mesela bugün Suriye'de o kadar çok şey yıkıldı, harap oldu ve yok oldu ki... Ancak Hoca buraları fi tarihte gezmiş, dolaşmış zaten...
Bu anlamda çabuk okunabilen bir kitap... Çoğu, köşe yazılarından derlenmiş gibi. Yani özel bir çalışma yapılmamış gibi görünüyor. Köşe yazıları derlenmiş ve Hoca ile konuşulup, düzenlemiş.
İlber Ortaylı'nın kendine has hitabetinin yazıya dökülmüş halini görüyoruz. Dolayısıyla Hoca'yı sevenler onu takip edenler için güzel bir kitap olarak raflardaki yerini aldığını söylemek mümkün. Tabii, çok önemli tespitleri var. Altı çizilecek önemli satırlar var. Bu anlamda da yine kıymetli bir kitap.
