Ütopya; hiçbir yerde var olmayan, gerçekleşmesi imkansız gibi görülen ve ulaşılması arzu edilen olumlu devlet ve toplum tasarılarıdır. Etimolojik olarak Yunanca "yok/olmayan" anlamındaki ou, "mükemmel olan" anlamındaki eu ve "yer/toprak/ülke" anlamındaki topos sözcüklerinden türemiştir. Platon'un 'Devlet'i ve Fârâbî'nin 'İdeal Devleti'i ütopya türünün ilk örnekleri arasında gösterilir. Thomas More'un 'Ütopya'sı, Bacon'ın 'Yeni Atlantis'i ve Campanella'nın 'Güneş Ülkesi' eserleri ise Rönesans döneminin klasikleşmiş ve günümüze kadar önemini korumuş üç ütopyası olarak kabul edilir. Fakat Francis Bacon'ı diğer ütopyacılardan ve düşünürlerden farklı kılan yan, ilerlemeyi bilimin ve teknolojinin bağlamı dışında tarif etmeyişidir. Akıl-bilim-teknik Bacon'ın ütopyasında birbirinden ayrılmaz üç ögedir. Rönesans'ta ilerlemeyi keşfeden insan, bilgiyi yalnızca bilgi olduğu için aramıyor, insan ırkına çıkar sağlama amaçlı bu bilgiyi teorik felsefe temelinde yorumlayarak bilimsel-teknolojik denemeler kaydedip faydalanmak istiyordu. "Scientia potentia est" (Bilgi güçtür) Bacon ile özdeşleşen Latince ünlü bir deyiştir. Ve bana kalırsa Bacon bu düşüncesini ütopik romanına eksiksiz bir şekilde yansıtmış. ''Süleyman'ın Evi'' ve orada yapılan araştırmalar, ''drahomacılar'' ve ''ışık tacirleri'' gibi ögelerle bu sözünü çok iyi bir şekilde bize resmetmiş. Bu eserde Bensalem halkının yaşadığı topraklara konuk olup, anlatı boyunca o halkın cömertliğine, aydınlanmışlığına, vatanseverliğine, yüceliğine ve ihtişamlığına şahit oluyoruz. ''Süleyman'ın Evi'', ''drahomacılar'' ve ''ışık tacirleri'' gibi ögelerle ''Bilgi güçtür'' sözünü çok iyi şekilde anlamlandırmış. Bensalem’deki insanlar bilim evlerinde doğa olaylarını deneysel yollarla taklit etmeyi başarabilmişlerdir; yapay hava durumları, madenler, kaplıcalar bunlara sadece birkaç örnek. 1627 yılında yazılmasına rağmen hava uçakları, suyun altında giden araçlar gibi unsurlara şahit oluyoruz. Bacon’ın felsefesinin temelinde bilim olduğu sugötürmez bir gerçek ve hatta ona göre bilim doğanın özüne dönük olmalıdır. Onun düşünce yapısına göre doğayı deneyle kavramalıyız ve bunu pragmatist bir yol ile insanlık yararına yapmalıyız. Bacon özellikle bu yapıtıyla bilimin ve felsefenin yardımı ile doğa ve akıl arasında bir bağ kurulabileceği gerçeğini göstermiştir. Ve ayrıca bir dipnot eklemek istiyorum: "Bensalem" iki İbranice kelimeden oluşur: "ben" - "oğul" ve "shalem" - "bütün" veya "tamamı" demektir. Bacon Bensalem halkının ismini bir metafor olarak kullanmak istemiş olabilir. Biz de BenSalem kelimesini ''Bütünlüğün Evladı'' olarak yorumlayabiliriz. Fakat sevgili Francis Bacon’ın ömrü bu kitabı tamamlayamadan son bulmuş ve haliyle kitap da yarım kalmış. Bacon bu ütopyanın devamını getirebilseydi, daha fazla neler olurdu içinde tahmin bile edemiyorum. Şimdi ise sırada Campanella'nın ''Güneş Ülkesi'' var, keyifli okumalar!

Yeni AtlantisFrancis Bacon · Alfa Yayıncılık · 20182,475 okunma

··

715 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.