Charles Dickens’ın olgunluk dönemi eserlerinden birisi olan “Büyük Umutlar”, 19. yüzyılda İngiltere’nin bir köyünde dünyaya gelen Pip adlı karakterin Londra’ya kadar uzanan büyük umutlarla dolu hayatının ve kaderin bu büyük umutlara karşı verdiklerinin hikayesidir.
Roman, dönemin İngiltere’sinin bir köyünde, sisler içindeki bataklıkta bulunan mezarlıkta, anne babasının mezarı başında bulunan, küçük bir çocuk olan Pip’in korkutucu, firari bir mahkumla karşılaşmasıyla başlar. Gaddar ablası ve şefkatli eniştesiyle birlikte yaşamını sürdüren Pip’in ideali, tek arkadaşı olarak gördüğü eniştesi Joe’nun demirci dükkanında çırak olmaktır. Henüz yaşamdan, kendisine verilenden fazlasını ummamaktadır.
Bir gün aldığı bir davetle, zengin bir kadın olan Miss Havisham’ın köşküne giden Pip, orada bir yandan zenginlikle karşılaşırken bir yandan da kendisiyle aynı yaşlarda bir kız çocuğu olan Estella ile karşılaşır. Güzel bir kız olarak gördüğü Estella, fakir bir köylü çocuğu olan Pip’i küçümseyip onunla dalga geçer. Pip ilk kez Estella aracılığıyla fakirliğini ve “yontulmamışlılığını” bir sorun olarak görmüştür. Artık bir yandan fakirlikten kurtulup zengin birisi olmalı diğer yandan da cehaletten kurtulmalıdır. Hayatını tümden değiştirmek isteyen bu çocuğa bir gün, ileride onu büyük bir mirasa ulaştırabilecek bir teklif gelir. Bu teklif aynı zamanda Pip için hayalindeki zenginlik ve Estella’ya ulaşma anlamına gelmektedir. Asıl olayların başladığı bu kısımdan itibaren Pip’in geleceğe yönelik büyük umutlarını ve bunların sonuçlarını görürüz.
Roman, Pip’in çocukluk yıllarından orta yaşlı bir adam haline gelmesine kadar geçen yaklaşık yirmi beş yıllık bir süreyi kapsar. Bu süre içinde Pip’in yaşamının karşılaştığı kimi insanların etkisiyle nasıl farklı istikametlere yöneldiğini görürüz. Belki de doğduğu köyde kendisini bekleyen demircilik mesleğiyle mutlu bir hayat yaşayabilecekken Miss Havisham ve Estella ile karşılaşması onu tamamen farklı bir istikamete yöneltmiştir. Artık onun için fakirliği, bilgisizliği ve ailesi utanç kaynağıdır.
Pip’in yaşadıkları ve umut ettikleriyle bağlantılı olarak karakterinde meydana gelen olumlu ve olumsuz bazı değişiklikler başarılı bir biçimde verilmiştir. Fakat özellikle romanın baş karakterleri dışında kalan kişilerinde, Pip’te olduğu gibi, bir değişim ve çok yönlülük söz konusu değildir. Romandaki çoğu kişi kibir, gaddarlık, saflık, açgözlülük, kıskançlık, yardımseverlik gibi duyguların temsilcisi olan tiplerdir.
Romanın benim için değerli yönlerinden birisi, yazarın böylesine kasvetli ve üzücü bir ortamda bile yer yer mizahlı bir dil kullanabilmesidir.
İnsanın sorgulamadığı umutlarına kendisini kaptırmasının yaşatabileceği hayal kırıklıklarını Pip karakteri üzerinden somutlaştıran bu romanı, içeriği ve üslubuyla birlikte çok beğendim. Okunmasını tavsiye ederim.
