Kitabım,Combray'deki gözlükçünün müşterilere sunduğu büyütücü mercekler gibi olacaktı.Okurlara kitabım sayesinde kendilerini okuma fırsatı sağlayacaktım. Kelt inancına göre kaybettiğimiz kişilerin ruhları daha ilkel bir varlığın,bir bitkinin bir hayvanın yahut nesnenin içinde tutsaktır Proust'a göre bu durum tüm geçmişimiz için geçerlidir; geçmişi hatırlamak zihnimizi boşuna yormaktır.Geçmiş hiç ihtimal vermediğimiz bir nesnenin bu nesnenin bize yaşatacağı duygunun içinde gizlidir ve bu nesneye ölmeden önce rastlamamız ise tesadüfe bağlıdır. Proust onu atalete mahpus eden tüm dış etkenlere karşın tasavvurunda muazzam bir seyyah olmayı başarmış, zamanda ve mekanda seyri sefer ederken hem zamanın hem mekanın belleğini yakalamış bir talihlidir. Mekan zaman bellek ve ölüm. Tüm seri boyunca ölüme karşı bir direniş görürüz satır aralarında ölüme karşı bir unutuş öyle ki ölümü ifade edememe hali Çok sevdiği büyükannesinin ölümü ve sevdiği insanın (kadın /erkek) ölümü karşısında bir Doğulu ağıtı beklentisi içinde olan okuru hayal kırıklığına uğratır oysa yaşamından biliriz ki Proust annesini kaybedince dağılmış yüreğini uzun süre tedavi ettirmiş bu hassasiyettinden dolayı annesinin ölümünden eserinde bahsedememiştir. Buradan da yola çıkarak esasen Proustun yaşam öyküsü gibi okuduğumuz bu serüvende Proustun birden fazla benliğini karakterlerine paylaştığını düşünebiliriz. Yine de araştırmacılar her karakterin kalkış karakterleri olduğunu düşünmüş bu konuda derin araştırmalar yapmıştır.Sevdiği yazar şair ve ressamları, gönül verdiği adamları zemine oturtup incelemiş esere anlam biçmeye çalışmışlar.Bizim gibi okurların ise çıkarımı belki de sadece duyumsayacağı hazda saklıdır.Onun o muazzam üslubu kimilerinin sandığı gibi bir süsleme değildir teknik meselesi de degildir, tıpki ressamlar için renk gibi- bakışın bir niteligidir, her birimizin gördüğü, başkalarının görmediği özel bir evrenin açığa çıkışıdır. Bir sanatçının bize sunduğu haz, bize bir evren daha tanıtmasıdır. Bu nedenle okur ; farkında olarak veya istemsiz kendi evreninde bir tadın peşinde dolaşır belki bir doğu kentinin gökyüzünde kalbini büyütür, batının karmaşık bir sokağında olgunlaşır bir mağrip şehrinde ırkının dışında bir kalbin evrenselliğinde hayat bulur ve kendi iç içe geçmiş zamanından taşıp öte alemin zamanına gözünü diker; Marcelin ölüme karşı duruşundaki bir eserle kalıcı olmak haletinden sıyrılıp ; ölümün ayırdıklarından rüyalarında bir cennet öpücüğü bekler ve uyandığında avuçlarını koklar ve bundan böyle okura açılan evren görünen dünyasından çok çok derinliklidir.

Yakalanan ZamanMarcel Proust · Yapı Kredi Yayınları · 20201,061 okunma

·

102 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.