Bi süredir duygularla alakalıyım. Sevinç, kızgınlık falan basit de geriye kalan duygular ne acayip. Kıskançlık da duygular arasında en komlike olanlarından bence. Bir rakiple karşılaşmanın şaşkınlığı, yerimizi başkasının alacağı kaygısı, kaybetme riskinin korkusu, değerli olmamanın aşağılık hissi.
Duygular Sözlüğünde bunun bir üçgen yarattığını söylüyor: Ben (kurban), sen (hain), öteki (hırsız). Yine o kitaptan bi alıntı: Kıskanç bi kadın tarihsel olarak tatsız ve kılı kırk yaran bir tip olarak gösterilirken (kıskanç kadın asla başkarakter olmuyor, sadece gerçek aşka tatsız bir rakip oluyor), kıskanç bir erkek daha onurlu bir geleneğe ait.
Bu gelenek Ortaçağ avrupası saray hikayelerinde sık görülüyor. Örn: Othello
Duygular sözlüğünün kıskançlık bölümünden de şeyler katmak istiyorum. 1700'lerde (sanırım ilk defa) bir yargıç kıskançlığı erkeklerin öfkesi ve zinayı da mülkiyetin en büyük ihlali ilan etmiş.
"Kıskançlığın malı( yani karısı) çalınma tehdidi altında olanların kaçınılmaz olarak yaşadığı doğal eril duygu olarak tanımlanmasıyla cinayet, kasıtsız adam öldürmeye indirilmiş ve kıskançlık krizinde birilerini öldürmüş bazı erkekler tamamen aklanmıştı."
Ataerkinin gücüne bakın.
Evrimsel psikolojinin yorumunun da bunu destekler nitelikte olduğu yazıyor. Erkekler için kıskançlık evrimsel bir özelliktir. ( bi tek bana mı saçma geliyor evrimsel psikoloji yorumları?) Evrimsel psikoloji bilmediğimden burayı soru işareti sayıp geçebiliriz.
Kıskanan insan acı çekiyordur: Dışlanmış hissettiği için, agresif olduğu için, delirdiği için ve bayağı olduğu için.
Sorularımız var: Kıskançlığı hangi düşünce paternleri oluşturur? Akılcı mıdır? Zayıflık mıdır? Kindarlık mıdır? Kontrolü ne kadar ele geçirebilir? Bi işe yarar mı, faydalı olabilir mi ?
Bir insanı kıskanç diye tanımlamak yerinde olur mu? Korkumuza şefkatle bakabilseydik kıskançlık kısacık yanıp sönen bir duygudan öteye gidebilir miydi? Sahiplenmenin patolojisi nedir? Sadece kendi kendimizden ve değerimizden emin olmak bizdeki kıskançlığı önleyebilir mi?
Jerome Neu Sahiplik, insanlara, onları elde edip yönetebileceğimiz nesnelermiş gibi davranmamızı içerdiği sürece bana, psikolojik bir yanılgı ve ahlaki bir kusurmuş gibi gözükecek. diyordu.
Ve işte Kıskanmak'ta baş karakter kıskanç bir kadın.
Kendi hayatına hapsedilmiş gibi yaşıyor. Ailesinin sevgisini sırf çirkinliği yüzünden göremediği bi hayatı var. Üstüne üstlük abisinin güzelliği onu hep gölgede bırakmış. Talihine isyanı ve kini birikmiş ve bu kinini yıllarca sessizce içinde taşıyarak geleceği tasarlıyor.
Kitap bence sıradan kıskançlık olayına ( iki kadın bir erkek ya da bir erkek iki kadın) değinmeden yine de cinsiyet bağlamında ve sadece ana karakteri bağlamayan bi kıskançlık olgusuna; bunun yanında genç ve güzel olanın her istediğini ele geçirme ve her zevki hak etme kuvvetini vurgulayarak yaşamasına, başladığı her işten muzaffer çıkmasına ama çirkin ve sözde bayatlamış (kadının tabi ki ah ahh erkeğin bayatlaması mı olur canım) görülenin hakikaten hakir görüldüğü bir çevrede elbette ki öyle kolayca benliğine saygı duyacağının düşünülemeyeceğini anlatıyor.
Bu yüzden ben okurken ana karakterinin kıskançlığı yerine kitaptaki Dorian benzeri karaktere ve kıskanç ana karakterin abisine daha bir takıldım. Bir de Nuriye'ye ve kız çocuklarına ilgi ve sevgi vermekten aciz aileye. Ki Nuriye tiplemesi aslında kitapta yaşamının geneli çok bahsedilmese de, gözümde bu kitapta bahsi geçen bütün fesadın dolaylı dolaysız kaynağı. Kötülüğü besleyen ana damar Nuriyenin düşünce tarzı bence.
İşte şunlar:
#115662062
#115112901
Seniha ise tüm çirkinliğinin ve değer görmeyişinin altında bir kurban olarak konumlanıyo. Abisi için fedakarlıkta bulunarak (biraz zorunda bırakılarak da) evlenememesi ve okulu bırakması sonucu acısını paylaşmayı bile beyhude görmesi canımı sıktı. Çünkü ıstırabını ilan etmiş olsaydı etrafındakilerin bunu farketmeyecek, anlamaya çabalamayacak ve bu ıstırabı çocukluk ve çılgınlık olarak kabul edecekleri kesin gibiydi.
Sonuç olarak olaylar cinsiyet eşitliğinin olmadığı bi durumda oluyor, kıskançlığın tek bi cephesine bakılmıyor ama tüm cepheleri de var denemez. Kişilerin sansürsüz düşüncelerini okumak, ana karakterinin kıskançlığının ona bir gün yetecek kadar bile fayda sağlamaması, kaderine kendini kurban edişinden memnun hareketleri, hiçbir karakterin birbirine güven bağı kuramaması, bazılarının sahip olmaya ve hükmetmeye meyilleri, kıskanılmaktan duyulan zevk için kıskandırma... Tüm bunlar bazı yerlerde bi distopya gibi de gelirken bana () biliyorum ki bunlar günlük hayatta görülemeyecek şeyler değil.
Bu hislerin dinamiklerine merakımıza besleyici bi kitap bu. 1900 lar döneminin ilişkiler ve insana bakış algısına bakmak için bu kitabı okumak isteyebilirsiniz.
··
496 görüntüleme
Şu tezi de bırakalım
google.com.tr/url?sa=t&rct=j&...
NAHİD SIRRI ÖRİK, KISKANMAK VE PSİKANALİZ
ÖZGE SOYLU
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.