Duyguların ÖtesindeGenellikle bir roman okuyucusu olarak Caligula benim okuduğum ikinci Albert Camus oyunu ve çok zevk aldım okurken.
Caligula Roma İmparatorluğu'nun üçüncü hükümdarı olan Gaius Julius Caesar Augustus Germanicus'a verilmiş bir lakaptır. Sadece 4 yıl tahtta kalmış ve kendi askerleri tarafından defalarca bıçaklanarak öldürülmüştür. Tarihte deli kral olarak bilinir. Gerçekte ciddi psikolojik problemleri olan biridir. Ensest ilişki, sebepsiz adam öldürme, işkence etmekten zevk alma, kendini tanrı sayma gibi sapkınca davranışlarda bulunmuştur.
Camus'nun Caligula'sı ise deli değil farkındalığı çok yüksek biridir. Kendine has mantığıyla hareket eden ve gerçeği kendi yöntemleriyle insanlara anlatmaya çalışır.
Oyun Caligula'nın hem kız kardeşi hem de sevgilisi olan Drusilla'nın ölümüyle başlar. Bu olay Caligula'yı derinden etkiler ve değişimine neden olur. İnsanların mutsuz ve ölümlü olduklarının, ölümden korktuklarının ve özgür olmadıklarının farkına varır. Bununla birlikte kendisi zamanın en güçlü imparatorlarından biridir, elindeki gücün onu özgür kılacağını fark eder. Bundan sonra düşüncelerinde, aldığı kararlarda, eylemlerinde özgür iradesiyle hareket edecektir. Cüreti sınırsızdır ve imkansızı istemek onun için haktır.
Caligula'ya göre hayat anlamsızdır ve hiçbir şeyin değeri yoktur. Dün çok ıstırap çekmiş olabilirsin ama bugün unutmuşsundur, acının, acı çekmenin bile bir değeri yoktur. Peki hiçbir şeyin değeri yoksa insan hayatının, iyi insan olmanın, toplumun, ahlakın, kuralların, doğruların, vs ne önemi var ? Sebepsizce birini öldürmek, aşağılamak, tecavüz etmek, işkence etmek neden kötü olsun ? Onun için hayatın hiçbir manası yoktur. Bu şekilde özgürleşir ve özgürlüğü bu davranışları yapmayı gerektirir.
Caligula öldürerek ölüm korkusunu bitirmeye çalışır, etrafındaki insanları bilinçlendirmek ister, hayata başkaldırmalarını umar, çünkü kocaman bir yalanın içinde samimiyetsiz bir yaşam tarzı sürerler. Onun için der ki ne kadar öldürsem azdır.
Herkes duygularına göre hareket eder, Caligula ise mantığıyla hareket etmeyi seçer. İnsanın kendini duygularına kaptırması, herkes ne yapıyorsa onu yapması daha kolaydır. Caligula da her zaman mantığı tercih etmekte zorlanır. Pes etmek istediği zamanlar olur ama daha sonra tekrar mantığı devreye girer. Ok yaydan çıkmıştır artık geri dönemez. Duygusal davranmaktan uzak durmak için en sevdiklerini bile öldürür. Bu şekilde özgür kalmaya devam eder.
Zamanla birilerini öldürmek de anlamsızlaşır ama sonuç değişmez. İmkansızı, doğası gereği, elde edemez. Kendi ölümü de anlamsız hale gelir bu yüzden komplocuları durdurmak için hiçbir şey yapmaz. Caligula ölümü ve yenilgiyi kabul etmiştir.
Oyunda altını çizecek, üzerine düşünecek çok fazla bölüm vardı kitapta. Okurken gerçekten keyif aldım ve oyunu, özellikle son bölümünü sahnede izlemeyi çok isterdim. Okumayı düşünen herkese tavsiye ederim, iyi okumalar.
