Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Gönderi Oluştur
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.27
Gönderi
Ne felsefe tarihiydi ama! :))
Son zamanlarda okumalarıma felsefe ağırlıklı kitaplara yer verdiğimi ve bu minvalde bazı noktalarda bilgisiz ve anlama zorluğu yaşadığımı fark edip felsefenin ilk nerede varolduğunu, tanrıların filozofların, teogoni ve kozmogonilerini, felsefelerini, arkhesinin ne olduğunu, daha net ve anlaşılır bir tanımını öğrenmem gerektiğine karar vererek Ahmet Arslan'ın kitabına başlamayı uygun buldum.
Sokrates öncesi felsefe tarihinde ve dahi Thales'ten önceki gerekçelenmelerin akıl dışı yapılması yeterli olmuyordu, Thales ile birlikte tanımlamalar akılcı bir şekle dayandırılarak çözümlenmesi felsefenin kurucu unsuru olmuş.
İnsanlık tarihinde ne kadar geriye gidersek gidelim her zaman insanın kendisini çevreleyen dünya hakkında bir takım empirik, pratik bilgiler yanında bazı tasavvurlara da sahip olduğu görülmektedir.
Oldukça derin anlatımların olduğu ve her detayına inilerek filozofların arkhesi, felsefe anlayışı, hayatı ve kişiliği, var ise astronomi görüşleri, ruh öğretileri ve dahi genel değerlendirmesi kapsamlı donanımlı bir şekilde ele alınmıştır.
Felsefenin ilk ortaya çıkmasında iki etken var olmuş. İçsel ve dışsal olmak üzere. Yunanlıların diğer ülkelerden medeniyetlerden yararlandıkları şeyler dışsal ;siyasi, coğrafi, dini etkenler ise içsel etkenlerdendir. Yunanlılar içsel etkenlerden yola çıkarak topraklarının verimli olmamasından dolayı denizi kullanarak ticaret yapmışlardır ;bu da diğer etken olan dışsal etkinin varolmasına sebebiyet vererek sadece mal takası değil de düşünce, bilimsel buluşlar ve kültür alışverişi de yapılmıştır.
Yunan politikası site devletine sahip bir anlayıştadır. Bu bağlamda fikir uyuşmazlığında ki bireyler başka siteye geçiş yapabiliyorlar. Kitapta buna dair tavsiye olarak Platon'un Devlet kitabını önermektedir. İnsanların özgürce düşünmesini sağlayan otoriter dogmatik bir din anlayışı olmadığından farklılıklar mevcut olmuştur. Varlık, evren, doğa hakkında yeni fikirlerin sonsuz öğretisi etkisini göstermiştir.
Kitapta ki Thales ve sonrasındaki filozoflara değinecek olursam ;
Thales 'in günümüze kadar gelen ve ilk elden çıkan bir eseri bulunmamaktadır. Buna vesile olan Aristoteles, Heredot, Diogenes' tir.
Platon Thales için ;yıldızları seyrederken önünü göremeyip bir kuyuya düşecek kadar dalgın...
Aristoteles ise; zeytinler üzerinden karaborsa yapan başarılı bir iş adamı olarak tanımlar.
Küçük ayı takım yıldızını kullanarak gemicilerin yön bulmasına, geometri alanında ki teoremleri ve Mısır piramitlerinin boyunu ölçmek için güneş ışınlarından faydalanarak gölgesinden bulmasına kadar birçok öğretisi olmuştur. Arkhesi Su'dur. Ve "her şey tanrılarla doludur." demiştir. O'na göre dünya Su içinde yüzen bir tepsi gibidir...
Anaksimandros;
"Varolan şeylerin ilkesi apeirondur. Şeyler ondan meydana gelir ve yine zorunlu olarak onda ortadan kalkarlar, çünkü onlar zamanın sırasına uygun olarak birbirlerine karşı işledikleri suçun cezasını öderler."
Thales'in öğrencisi olan filozofumuz tıpkı onun gibi çok yönlüdür. İlk yer ve gök haritasını yapan, Thales'in kozmoloji anlayışına daha net fikirler sunmuştur. Doğanın varlığına Anaksimandros ileri seviyede bir felsefe anlayışı öne sürmüştür.
Thales'e göre dünyanın şekline Anaksimandros karşıt olarak dünyayı bir silindir olarak tasvir etmiştir. Dünyayı evrenin merkezi olarak görüyor ve her yöne eşit mesafede görüşünü ortaya atıyor. Eliptiğin eğilimini bulmuştur. Arkhesi apeirondur. (belirsiz-sınırsız ) Kargaşa ve çekişmenin insanlık tarihinde her daim ortaya çıkacağını ve bunun nasıl yani belirsiz, ne zaman yani sınırsız olduğunu kabul etmiştir. Thales'in arkhesi olan suya karşıt olarak ;su ateş üzerinde buharlaşıp yağmur olarak ateşi söndürür öğretisi zıtlar felsefesinde bir çekişmeyi ortaya atar. Sıcak soğuğu, soğuk sıcağı yok etmekteydi.
Anaksimenes
"Dünyayı görmek için bir kum tanesinde /ve cenneti bir yaban çiçeğinde/yakala sonsuzluğu avucunun içinde /ve bir saatin içinde, ebediyeti."
Anaksimenes 'in düşüncelerini Aristoteles, Diogenes ve Laertios'tan öğreniyoruz. Astronomi dalında birçok öğretiyi öne sürmüştür. Örneğin; gezegenlerle sabit yıldızlar arasında ki ilk ayrımı yapan filozoftur. Güneş ve Ay kendi ışıklarına sahiptir. Buna istinaden kendi ışıklarını yansıtamadıklarında tutulmaların gerçekleştiğini açıklamıştır. Arkhesi havadır. Rivayete göre Anaksimenes dudaklarını büzüp avucunun içine üflediğinde soğuk, aralayıp üflediğinde sıcak hava olduğunu gözlemlemiştir.
"Nasıl ki hava olan ruhumuz bizi tutmaktaysa soluk ve hava da bütün dünyayı çevrelemektedir.
Pythagoras
Bir filozof olmakla birlikte aynı zamanda bir cemaat lideriydi. Mısıra giderek ruh göçü öğretisini öne sürmüştür. Pisagor teoremini de ortaya atmıştır. Yunan dünyasına aritmetiği getiren ilk kişidir. Pythagoras cemaatinden fikirler kişi bazında değil ve bu nedenle ona ait ilk elden çıkmış eseri yoktur. Ruh kavramını Platon da daha kapsamlıdır. Fakat ilk olarak felsefi düzlemde pythagoras tarafından ortaya atılmıştır. Batıl bir inanç olarak et yemeleri yasaklanmıştır. Çünkü ruhların bir başka varlığa gittiklerinde o çok sevdikleri bedene ait olmasından kaynaklanıyor olmasıdır.
Ksenophanes
Aydınlanma zihniyetini temsil eden ilk filozoftur. Yunan kültürünü sorguladığı için eleştirilir ve o ise hiciv şeklinde karşılık verir yapılan eleştirilere. İçli, duygulu şiirlerle yergi(hiciv) şiirleri yazmıştır. Öğretisi ise din felsefesine ait görüşlerini pozitif - negatif şeklinde inceler. Negatif olarak Homeros Hesiedosçu insan biçimci çok tanrıcılık anlayışına yönelttiği eleştirileri ve bu eleştirdiği tanrı anlayışı yerine geçirmek istediği kendi öğretisi Tanrı'nın varlığını ve teolojik düşüncelerini içeren kendi pozitif nitelendirmesidir.
Herakleitos
"Aynı nehirlere iki defa inemezsin"... "Çünkü aynı nehirlere inenlerin üzerine her zaman yeni sular gelir."
Yunan felsefe dünyasında çok ayrı bir yere sahiptir. Nietzsche, Hegel gibi birçok düşünürde onun hem düşünce hem de üslubundan etkilenmiştir. Belirli bir kesime değil herkese ve hayata dair düşünceleri vardır.Nietzsche' nin Böyle Buyurdu Zerdüşt kitabındaki poetik düz yazı ve üslubu onun Herakleitos'tan etkilendiğinin bir ispatı gibidir.
"Altın arayanlar toprağı çokca kazarlar, fakat çok az miktarda altın bulurlar."
Bu düşüncesinden yola çıkarak felsefede belirli uğraşlar sonunda kendini azar azar sunduğu çıkarımını elde ederiz. Arkhesi ise ateştir. Öncelikle ateşe baktığımız zaman ateşin içindeki canlılığı ve hareketliliği çok basit bir şekilde görebilir. Ateşe düşen yine ateş olurdu, o değişir ama ateş "ateş" olarak kalırdı.
Parmenides
Onu anlamak oldukça zordur. Varlığın olmadığı oluşun varolduğu ve her şeyin oluş içinde bulunduğu görüşüne karşı çıkarak, varlığın varolduğu buna karşılık oluşun olmadığı çünkü mümkün olmadığı görüşünü kesin ve bilinçli bir biçimde ortaya atan ilk filozoftur. (sf. 237)
Salt bir akıl ile mantıksal akıl yürütme yaparak açıklama vermiştir. Varlık ve oluş önemlidir. O varlığı kabul ederken oluşu inkar etmektedir. Gerçeklik, yani varlık mutlak anlamda birdir. Kalıcıdır yok edilemez, o ezeli ve ebedidir, onda hareket ve değişme yoktur. Felsefesini yer altı dünyasının Tanrıçası Tartaros 'dan aldığı söylenmiştir.
Tanrıça Parmenides için şu sözleri kullanmıştır.
"Hoşgeldin ölümsüz sürücülerin kendisiyle ilgililendiği ve yolculuğunda seni bulunduğumuz yere kısrakların taşıdığı genç adam, bu yolda seni bekleyen kötü kader yok ve bu yol insanların genelinin hak ve adalet dışında çıktığı bir yol da değil. Burada her şeyi içinde, hiçbir doğru inancın olmadığı ölümlülerin hakikat ve görüşlerinin etrafında dolaştığı sarsılmaz kalbi bulacaksın."
Elea'lı Zenon
" Eğer çok iseler a) ne kadar iseler ondan daha çok veya daha az olmamaları, oldukları kadar çok olmaları gerekir. Eğer çok iseler b) onlar sayı bakımından sonduzdurlar. Çünkü varolan şeyler arasında her zaman başka şeyler ve bu şeyler arasında da daha başka şeyler vardır.
Empedokles "Ölümlü OLAN hiçbir şeyin ne varlığa gelmesi, ne de her şeyi alıp götüren ölümle son bulması vardır."
Anaksagoras
"Küçük olan şeyler içinde bir en son küçüklük derecesi yoktur. Tersine daima bir daha küçük vardır. Çünkü varolanın bölme yoluyla varlıktan kesilmesi mümkün değildir."
Leukippos ve Demokritos
"Hiçbir şey rastlantıyla meydana gelmez."
"Talih cömert, fakat dönektir."
İncelememin sonlarına doğru birkaç filozofun sadece sözlerini paylaşmak istedim, lakin benim için yorucu bir inceleme oldu :)) sonuna kadar okumuş olan arkadaşlarıma teşekkür ederim. Benim için zor ve eğlenceli bir kitaptı. Çok kez başa dönüp okudum, paragrafı çok kez baştan aldım ve dahi tekrar tekrar okunulası farklı notların alınası bir kitap oldu benim için. Uzun inceleme ama bir o kadar da uzun olabilecek bir kitaptır kendileri. Yıllarca felsefe okuyanlara fazlaca hak verdim ve gıpta ettim doğrusu. Felsefe öğrenmek isteyen her öğretide yeni bir şey öğrenmek istiyor, anlam veremeyince kafayı yiyor. Anladığı takdirde de tadından yenmeyen bir haz veriyor biz okurlara.
Okur kalın
Felsefe ile kalın
Okuyun okutun, tavsiye edilecek bir yapıt...
··
1.817 görüntüleme
İncelemelerinizi özlemişiz:) Açıkçası incelemeleriniz emek kokuyor, biz okurlara böylesi katkıda bulunduğunuz için teşekkür ederiz.
Ben de özledim yazmayı. Kitabı okurken Bi yandan da not alıyordum baktım ki 9 sayfalık bir inceleme. Kusura bakmayın bu kısaltılmış hali. 🤭🤭Görüşleriniz için çok teşekkür ederim. 🤗🍀
Elinize emeğinize sağlık. Uzun olmuş ama güzel bir inceleme.Teşekkürler.
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.