(...) Ancak Türkiye'de cumhuriyet fikri muazzam derecede abartılmıştır, halen de abartılmaktadır. Bu abartma çabaları, siyasal sistemlerle ve bu sistemlerin meziyetleri ve kusurlarıyla özel olarak ilgilenmeyen insanların yanıltılmasına yol açabilmektedir. Cumhuriyet fikri ve tatbikatı ne sadece 20. yüzyılda ne de sadece Türkiye topraklarında ortaya çıkmıştır. Antik Yunan'dan günümüze cumhuriyet olayının fikri ve pratik izlerini sürmek mümkündür. Ayrıca, cumhuriyet fikrinin veya sisteminin mutlaka ve herkes için olumlu bir anlam taşıması gerekmez. Cumhuriyet sistemini tatbik eden ve sonra bundan vazgeçen ülkeler de vardır. Hollanda, krallıktan cumhuriyete geçmiş, sonra cumhuriyetten memnuniyetsizlik duyarak krallığa dönmüştür. Bu tür geçişler, gelişgidişler, cumhuriyetin de netice itibariyle siyasi modeller arasında bir model olduğunu ve insani hayatın amacını değil sadece araçlarından birini teşkil ettiğini gösterir.
Bir ülkenin rejiminin cumhuriyet olması o rejimin iyi, kötülük ve yanlışlıktan uzak, her yönüyle arzuya şayan olduğunu ispatlamaya yetmez. Bu konuda anlamlı ve isabetli bir yargıya varmamızı asıl sağlayacak olan, cumhuriyetin varlığı veya yokluğu değil, hangi değer sistemine oturduğudur. İnsanlık çeşit çeşit cumhuriyetler görmüştür. Sovyetler Birliği, ABD, Çin Halk Cumhuriyeti, İran İslam Cumhuriyeti, Libya, Küba, Çavuşesku'nun Romanya'sı ve hatta Nazi Almanya'sı cumhuriyet sisteminin örnekleridir. Bu çeşitliliğin ve dünyada tarihi ve güncel olarak çeşitli cumhuriyet tiplerinin realize edilmesinin yarattığı sonuçlar, cumhuriyet rejimlerinin de tasnif edilmesini ve bazılarının benimsenip bazılarının yerilmesini ve reddedilmesini gerektirmektedir. Başka türlü ifade edersek, sırf cumhuriyet olması bir rejimin kıymetli ve takdire şayan kabul edilmesini sağlamaya kifayet etmemektedir.
·
24 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.