İçsel hayatın ibadete ve zikre dalma ile bâtının düzeltilmesi olduğu dikkate alınıra, birisi çıkıp da arınma amelinin İnsan varlığının sadece sınırlı bir parçasıyla başka bir ifadeyle içsel hayatıyla sınırlı kaldığını zannedebilir. Oysa gerçekte durum böyle değildir ve bunun açıklaması şöyle yapılabilir:
Birincisi: Aklın ameli insanın fiillerine hükmettiği —ki bu amel açıkça içsel bir ameldir- kalbin ameli de organların ameline hükmeder. Ne var ki hiç kimse akli faaliyetin içsel hayatla sınırlı kaldığını iddia etmemektedir. Bundan kalbi faaliyetin de içsel hayatla sınırlı olmadığı sonucu çıkar.
İkincisi: Arınma ameli hayatın farklı alanları arasına sınırlar çekmez, aksine hayat ona göre varlıkların birbirleriyle bağlantılı olduğu kapsayıcı bir âlemdir. Çünkü benlik kendi kendisiyle bağlantı kurar, ama yüce Allah ile bağlantısı kendi kendisiyle bağlantısından daha güçlüdür. Yine benlik, başkalarıyla ve diğer varlıklarla —ister doğal ister ruhsal — bağlantı kurar, çünkü varlığın sırrı varlıkları bütün olarak kapsar. Varlığın sırrıyla bağlantı kurulmadan gerçek bir kulluk ameli gerçekleşmez.
Benzer şekilde bu âlemde psikolojik, toplumsal, dini, iktisadi, siyasi, vs. farklı hayat alanları iç içe geçmiştir. Çünkü güzel biçimlendirme, parçalarının uyumunda ve yapısının düzeninde yatar. Bu biçimlendir. meyi müşahede etmeden gerçek bir kulluk ameli doğmaz, Benzer şekilde arınma amelinde insan, kendisinde duygu, akıl, irade, vicdan ve hayal gibi yönlerden birinin diğerlerinden bağımsız olmadığı bütüncül bir özden ibarettir. Çünkü ruh insanın bütününe yayılır. Benliğin bütününü kullanmadan da gerçek bir kulluk ameli meydana gelmez.
Üçüncüsü: Arınma ameli, zamansal ve tarihsel şeylere sanki kutsallık ve ebedilik ufkuna sürekli bağlılarmış gibi muamele eder. Arınmış kimse sanki kalbiyle bu görünen âlemden başka âlemlere yolculuk yapar, sonra ruhsal yolculuğunun izlerinden çok şey taşıyarak bu görünen âleme geri döner, Bu âlem diğer âlemlerden başlar, çünkü bu âlemde gaybi bir durum vardır. Benzer şekilde, diğer âlemler de görünen bir yaratılmış olduktan sonra buradan başlar. Zira insan diğer âlemlere yükselebilir, yükselişi ve miracı ise saf kulluk amelidir.
Sayfa 201Kitabı okudu
·
13 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.