Spinoza ‘nın “ Etika “ kitabı; insanın kendi özünü arayarak, Tanrı’ya ulaşma ve bilme yolunda yaptığı meşakkatli yolculuktur. Etika, 5 bölümden meydana gelmiştir: 1’inci bölümde: Tanrıyı tanıma konusunu irdelenmiştir. Tanrı’nın; ezeli, ebedi, tamamlanmış, eksiksiz, mutlak akıl özelliklerindedir. Tanrı’nın insanı diğer canlılardan farklı olarak, kendi ruhundan ve aklından yarattığını, insanın ruh ve aklı sonsuzluğu işaret ettiğini ve doğanın bir parçası olduğunu, insanın ruh ve akıl ile tanrı bilgisine ulaşabileceğini, yani insanların ruhu ile , Tanrı’nın mutlak şekilde varoldugu kanıtlanmaya çalışılmıştır. Tanrı vardır. Doğanın kendisidir ve Doğaya içkindir. Tanrı, insanlardan hiçbir şey beklemez. İnsanların yaşamlarına karışmaz. Tanrı antropomoformik ve Çıkarcı bir tanrı değildir. Semavi dinlerde olduğu gibi bir zorlama yoktur. Karşılıklı anlaşma ve çıkar ilişkisi kurulmaz. İnsan , ruhunu ve aklını geliştirerek, Tanrı’nın bilgisine ulaşabilir, yükselebilir. İnsan ruhları birleşerek tanrıyı oluşturur. Yani tanrı insanın kendisidir, kendi ruhu ve aklıdır. Çünkü insan Tanrı’nın bir parçasıdır. Burada tanrı mekaniktir. Tanrı’nın varlığını ve nasıl olması gerektiğini kanıtlamaya çalıştık. 2’nci bölümde: ruhun tabiatı ve kökü incelenmiştir. Ruhun esas itibariyle kökü, tanrıdan gelir. Yaşaması, kendini tanıması, gelişmesi için bedene ihtiyacı vardır. Bedenle birdir ve ayrılmazlar. Ruh duygulanış olarak, sevgi, arzu ve keder şeklinde duygulanır. Tanrı uzamlı, düşünen ve de sonsuz bir varlıktır. Ruh, bedende neler varsa ona göre duygulanır. Ruh beyin gibidir. Doğada ne varsa, ruh ve beden ona göre düşünür, yaşar, kendini korur. Tanrı kendisini, insana verdiği ruh ve akıl ile gösterir. 3’üncü bölümde: Duygulanışların kökü ve tabiatı irdelenmiştir. Ruh, beden ile duygulanır. Bedensiz ruh hiçbir şekilde yaşayamaz. Beden dış ve iç etkene göre duygulanır. Ruh ve beden; arzu, sevinç ve de keder şeklinde duygulanır. Arzu, bir şeyi istemek, onun için hayal kurmak, ruhun ve bedenin ihtiyaçlarını karşılamak için arzu duyar. Sevinç, ruhumuz ve bedenimizi yükseltir, hayata anlam katar. Keder ise, ruh ve bedenimizi olumsuz yönde etkiler. 4’üncü bölümde: İnsanın köleliği veya duygulanışların kuvvetleri konusunu incelemiştir. İnsanın, kölelikten kurtulması için, ruh ve bedenin duygulanış olarak aklın düsturuna ve tabiatın düzenine göre yaşarsa, ancak o zaman kölelikten kurtulabilir, kendini tanıyabilir ve kendini gerçekleştirebilir. Ancak, Bu zamana kadar insanlar esaret altında yaşamıştır. Çünkü aklını kullanan ve tabiata göre yaşayan çok az insan vardır der Spinoza. 5’inci bölümde ise: Zihin gücü ve insanın hürlüğü konusu incelemiştir. Spinoza, ruhun gücünü veya aklı tetkik ederek, aklı ruhun gücü ile aynı saymamış, fakat asıl ruhla aynı saymıştır. Bireyi ruh ve beden ile bir bütün olarak, ruhu bedenden ayırmayarak descaretes ‘çılardan ayrılır. Stoacılara göre, insan iradesini, mutlakiyetini ön planda tutar. Ruh gücünü hür ve akıllı bir varlık olarak artırır. İnsan tikel bir varlık olsa da, ruhu Tanrı’nın bir parçası olduğu için asla yok olmaz. Etika sonuç olarak; doğada hiçbir yaptırım gücünü kabul etmez. Çünkü bizi en yüksek ahlaklılığa çıkarmak için, feda edilecek hiçbir şeyimiz yoktur. Hele ki, tabiatımızın gelişmesine engel olan bir kanuna boyun eğme hiçbir şekilde kabul edilemez. Hürriyet kazanılır, satın alınmaz. Ezeli hayata sahip olmak için İsa, Allah’ın oğludur, diye inanmak lazımdır diyordu Saint Paul. Spinoza diyor ki, biz tanrıyız. İşte böyle bitiyor kitap. Panteizmin, Semavi dinlerden çok büyük farkını görüyorsunuz Spinoza ‘cılıkta . Çünkü panteizm ‘de çıkar yok. Ruhun gelişmişliği ve aklın düsturuna göre yaşamak var. Tanrı ile anlaşma yok. İncelemeyi yaparken çok zorlandım, çok! Olsun. Bilgi ve düşünce için ter akıtmak çok önemli. Ben de Ruh ve aklımı geliştirmeliyim. Kitap bayağı zor! Labirenti ezip geçerim diyorsanız, siz değerli okurlara ( tanrılara ) tavsiye ediyorum. Sevgi ve saygılarımla.