Aydınlanma'yla birlikte ortaya çıkmış, romantizm tarafından derinleştirilmiştir: Edebiyatı haz vererek öğreten bir araç değil bir ilaç olarak görür. Edebiyat bireyi otoritelere boyun eğmekten kurtarır, diye düşünüyordu filozoflar; özellikle de dinsel obskürantizm hastalığından iyileştirir. Adalet ve hoşgörünün enstrümanı olan edebiyat ve özerklik deneyimi olan okuma bireyin özgürlük ve sorumluluğuna katkıda bulunur.
Antonie Compagnon / Notos
------------------
obskürantizm: Egemen güçlerin kendi hoş görmediği kavramlara, kişilere, topluluklara ilişkin toplumun bilgi erişimini sistematik olarak kısıtlama çabası