Cambridge Üniversitesi antik felsefe profesörlerinden Francis MacDonald Cornford'un (1874-1943) Yunan Felsefesi üzerine verdiği konuşmalardan oluşan bu güzel eser, dört ana bölümde; - doğanın incelenmesini ele alan ve insanı dışlayan Sokrates/Sokrat öncesi İyon Doğa Bilimini, - salt doğadan uzaklaşıp toplum içindeki insanın ve hayatının incelenmesine odaklanan ve bu anlamda felsefi düşüncede önemli bir eşik oluşturan Sokrat'ı, - öğrencisi olan Platon/Eflatun'u, - onun da öğrencisi olan Aristoteles/Aristo'yu, - Platon ve Aristo'nun dünya ve insanı da içine alan ve dünyanın yorumlanışını içeren felsefelerini net ve anlaşılır şekilde ustaca ele alıyor. Özetle; Salt doğayı ele alıp bilimsel bakış ile inceleyen Anadolu Egesinin İyon Doğa Bilimi ve felsefesi ya da diğer adıyla İyonya Aydınlanması; o dönemin filozoflarından, felsefe ve bilimin öncüsü kabul edilen Miletli Thales (MÖ 626-545) tarafından başlatılmış, dünya bir akıl tarafından düzenlenmiştir düşüncesi ile Sokrat'ı etkilemiş Klazomenai/Urlalı Anaksagoras (MÖ 500-428) ve modern bilimin babası olarak görülen, atomik evren teorisinin sahibi "atomcu" Demokritos (MÖ 460-370) ile zirvesine ulaşmıştır. Doğudaki astroloji anlayışını astronomi bilimine dönüştüren ve doğayı ve evreni keşfetmeye odaklanan bu doğacı materyalist eğilim, "her şey matematikle ilgilidir, sayılar nihai gerçeklerdir, matematik ile her şey ölçülebilir, tahmin edilebilir" diyen Pisagor (MÖ 570-495) ile fiziksel bilime dönüşmüştür. Atina Delfi tapınağı kitabesindeki "Kendini Bil" ifadesinden etkilenen Sokrat (MÖ 479-399), erdemin bilgi ve kişinin özünün beden değil, iyiyi kötüden ayırabilen ruh/tin olduğunu, "erek ahlakı" anlayışı ile ruhun iyiyi gördükten sonra kötüyü tercih etmeyeceğini vurgulamış, insan tininin ufkunu genişletmiştir. Sokrat'ın öğrencisi olan ve idamı sonrası "Sokrates'in Savunmasını" kaleme alan Platon (MÖ 428-348), insanın doğasını ve amacını araştırırken, erek ahlakı yani ruhun, insan dışında, hocasının sırtını döndüğü dışsal doğayı ve bilimi de kapsayan, bir "dünya sistemi" olduğunu görmüş, Pisagor'dan etkilenmiş ve doğanın anahtarını başlangıçta değil sonda, nihai nedenlerde aramıştır. Platon'un öğrencisi, Makedonyalı İskender'in de (MÖ 356-323) hocası olan Aristo (MÖ 384-322) ise doğanın eserleri üzerinde düşünme hazzı, deneysel alanı merakla keşfetme ve bilim dürtüsü ile nihai nedenler felsefesini geliştirmiş, canlıların doğasını çalışması ile biyoloji bilimine esin kaynağı olmuştur. Hiç bir şeyin yoktan var olmayacağı, enerjinin korunduğu ve dolayısı ile var olan hiç bir şeyin yok olmayacağını savunan Potansiyel Enerji kavramı ile "düşüncenin etkinliği yaşamdır, Tanrı o etkinliktir, sonsuz olan zaman Tanrıdır" diyerek Platon ile birlikte Hristiyan düşünce yapısını etkilemiştir. Erken felsefe tarihi açısından keyifli bir okuma, kısmen bildiklerimi pekiştirme ve öğrenme oldu benim için. Tavsiye ederim...

Sokrates Öncesi ve SonrasıFrancis MacDonald Cornford · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 2015842 okunma

·

932 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.