- Ah şimdiki aklım olsaydı!
- Peki n'olurdu şimdiki aklın olsaydı? Şimdiki aklım olsaydı şunları.. şunları.. yapmazdım.
- Başka?
-Şimdiki aklım olsaydı şunları.. şunları... yapardım.
Sanırım sizler de bu tür şikayetlerde bulunan kimselere rastlamışsınızdır. Nedense insanoğlu ortayaşlara geldiğinde,
"Şöyle olsaydı da.. böyle olmasaydı da..." demeye başlar; bazı işleri yanlış yaptığını düşünür, yaptıklarından pişmanlık duyar, talihinden yakınır, çokluk bazı işleri yapmakta geç kaldığından, gemiyi kaçırdığından filan dem vurur. Sözgelimi ticarete atılmışsa ilimle, sanatla uğraşmamış olduğundan şikayet eder; biraz ilimle, sanatla veya benzeri meşgalelerle meşgûl olmuşsa paraya pula kıymet vermemiş olmakla bunca yıl enayiik ettiğini, gençliğinin, tecrübesizliğinin kurbanı olduğunu, atı alanın çoktan Üsküdar'ı geçtiğini düşünür ve başlar "Ah şimdiki aklım olsaydı!" demeye. Gençken dünyayı değiştirebileceğine inanır ve fakat ortayaşlara gelince, bunca yıl geçtiği halde kendisini bile değiştiremediğini farkeder.
Gençler bir şeyler yapabilmek için gerekli imkânlarının olmadığından, ortayaşlılar ise birşeyler yapabilmek için gerekli imkânları bulamadıklarından şikayet ederler. Gençler imkânları olsa yapmak istediklerini yapabileceklerini zannederler ve bu yüzden imkânı kendilerinde değil, başkalarında ararlar. Bulamayınca da kendilerini değil çevrelerini suçlarlar. İmkân yoktur, olsa, yapılması gereken hemen yapılacaktır. Ortayaşlılar ise o imkânların aslında olduğunu ve fakat kendilerinin yeterince akıllı ve uyanık davranıp bu imkânları bulamadıklarına, bulduklarında ise önemsemediklerine kendilerini
inandırırlar. Bu nedenle onlar başkalarını suçlamak yerine kendilerini suçlamayı tercih ederler: zamanında biraz atik davranabilselerdi, çevrelerindeki imkânları kullanabilselerdi, meselâ öyle değil de şöyle olsaydı.. Şimdi yapılmasına inandıkları işleri o zaman (gençken) yapmalarının mümkün olduğunu düşünüp başlarlar dövünmeye. Bu yüzden ortayaşlar tam da mızıkçılık yapma yıllarıdır. Evet, beceriksizliklerin en ziyade hissedildiği dönemlerdir bu dönemler. Yaşlılara gelince, onlar ne çevrelerinden, ne de kendilerinden şikayet ederler; sadece olan olmuş deyip hallerine razı olurlar.
Geçmiş geçmiştir, gelecek ise henüz gelmemiştir. Elde olan sadece yaşanmakta olan andır. Geçmiş geçmiş olduğundan yapacak birşey yoktur; çaresiz katlanmak zorundadır insan bütün hayatınca vermiş olduğu kararların sonucuna...
Etkileyen değil etkilenen, sürükleyen değil sürüklenen, koşan değil koşturulan olduğunu anlamıştır bir kere ama bundan
böyle olanları değiştirmek imkânı da yoktur. Yaşlılar bu hakikati anladıklarından olsa gerek umûmiyetle susarlar, şikayet etmezler geçmişlerinden, çünkü gençler gibi çevrelerini, orta yaşlılar gibi kendilerini suçlamayı çoktan bırakmışlardır. Olan olmuştur. Geleceğe gelince herşeyden evvel gelecek gelmemiştir: geldiğinde ise getireceği bellidir artık... Gelecek geçmişin hatalarının telafi edilmesini sağlayabilecek bir ümit ışığı olmaktan çıkmıştır. Aslında onlar için bir gelecek de yoktur. Kısacası geçmiş geçmiştir, gelecek ise gelmeyecektir.
Lâkin bu sadece onların zâviyesinden böyledir. Gençlere aktarmak isterler tecrübelerini ama aktaramazlar. Gençlerin
aslında bir geçmişleri yoktur; önlerinde koca bir gelecek vardır, geçmiş henüz geçmiş adını alacağı kadarıyla geçmemiştir ve üstelik gelecek gelecektir; kimbilir belki de elleri dolu gelecektir. Gençlerin acelecilikleri, hırçınlıkları, heyecanları ve hepsinden önemlisi o imrenilesi delişmenlikleri hep bundandır. Pişmanlık sözcüğü lugatlarına girmemiştir; kaderin belirleyiciliğini anlama imkânları yoktur; rüzgârda savrulan bir yaprak olduklarını değil, bilâkis rüzgârın yönünü değiştirecek denli büyük bir güce (gençliğe) sahip oldukları inancındadırlar. Bu tasvirden anlaşılacağı üzere durumları fevkalâde trajik görünenler, sadece ortayaşlılardır. Zavallılar yeterli derecede tecrübeleri olduklarından emindirler; çünkü biraz geçmişleri vardır bu dünyada. Gelecekten de tamamen ümitsiz değillerdir; çünkü gelecek henüz tamamiyle gelmemiştir ve geçmişin aksine tüm kışkırticılığıyla karşılarında durmaktadır. Nitekim "Kırkından sonra azanı teneşirin pakladığının" söylenmesi de bundandır sanırım.
Halbuki tek kelimeyle geçmiş için söylenmesi gereken şudur :
1) Olan olmalıydı!
Niçin? Çünkü olanın olması gerekmeseydi olmazdı. Olan olduğuna göre, olması gerektiği için olmuştur; olan olduğu
için olmalıydı. Bu bakımdan pişmanlığın ne bir değeri, ne bir faydası, ne de bir anlamı vardır. Olan olmalıydı! Evet, geçmişin yasası bu kaideden ibarettir!
2) Olacak olan olur!
Bu kaide de gelecek'in yasasıdır. Ne olacaksa o olur; olacak olduğu için olur. Gelecek gelirken yanında ne getirecekse onu getirir. Bu bakımdan olacak olan da olur! Geçmiş için pişmanlığın nasıl bir anlamı yoksa, gelecek için de plan yapmanın, gelecek olanın gelmesine karşı koymanın bir anlamı yoktur.
Birinci ve ikinci önermelerin doğruluğunu kabul edeceklerin şu sonucun doğruluğunu da kabul etmeleri zaruridir:
3) Olan olur!
Kadere dâir birikmiş sualler muvacehesindeki maruzâtım bundan ibarettir!
Sayfa 40Kitabı okudu
··
101 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.