Geçtiğimiz yüzyılın en önemli iktisatçılarından olan Hayek, liberaller için "kutsal" denebilecek bir eser yazmış. Kitabın iddia ettiği temel argüman faşizmin ve sosyalizmin aynı olduğudur. Ve sosyalizmin kölelik yolu olduğu. Faşizm ve sosyalizm asla kesin hatlarla ayrılmaz çünkü ikisi de sizi kategorize etmek ve sizin yerinize karar vermek ister. Ve bu istek otoriter rejimler oluşturmaya mecburdur. Bu argüman elbette sosyalistleri çıldırtacaktır ama tüm önyargıları bir kenara atıp Hayek'e kulak vermek lazım.
Hayek için gelişmiş, müreffeh, adil ve iyi bir toplumun anahtarı binlerce yıllık geçmişi olan insan özgürlüğü ve özgür düşüncedir. Devletler güç sahalarını büyütmek için insanların özgürlüklerini bir kaynak olarak kullanırlar, bu açıdan devletin büyümesi yönünde politikalar izleyen tüm fikirler insan özgürlüğüne terstir. Devletin tüm bilgilere vakıf olması mümkün değildir ve gelenek adı altında at gözlüğü takar, sonuç olarak da hem ekonomi hem de sosyolojik yapı bozulur. Günümüzde devletlerin internet ile yaşadıkları sorunun sebebi de budur. Kendi yedikleri haltlar internet ile insanlara ulaşır. Bu yüzden tutuşa tutuşa sosyal medya yasaları çıkarmak isterler, ya da yasaklarlar.
Hayek'in bahsettiği kölelik yolunun en önemli örneği ise Küba Devrimi'dir. Binlerce insanı sefalete ve kelimenin tam anlamıyla köleliğe mahkum etmiş bu devrim, istenildiği kadar sol cenahın sorumsuz tarafları tarafından şişirilse de ne olduğu ortadadır. Küba'da muhalefet hakkınız yok, ama sorun değil yüce devrim için sonuçta. Küba o kadar iyi bir ülkedir ki vatandaşların ülkeden ayrılması, bu cenneti terk etmesi yasaktır. Buna rağmen kapitalist patronların fonladığı yaklaşık bir milyon kişi küçük botlar ile Amerika'ya kaçmıştır. Küba din denen zehiri de yasaklamıştır, 61'de Katolik Kilisesi kapatılmış ve tüm mal varlığına el konmuştur. Kapitalizmi yenmek gibi yüce bir amaç için insanlara zulmedilmiştir. Küba'da internete erişiminiz de sorunludur çünkü devlet sizin adınıza doğru yolu seçmiştir. Sizin yapmanız gereken o doğru yol için karın tokluğuna çalışmaktır.
Yani demem o ki, Hayek söylediği şeyleri hiç de bir yerlerinden uydurmamıştır. Bugüne kadar kurulmuş tüm sosyalist devletlerin aynı batağa batması Hayek'in argümanlarının fiili kanıtıdır. Lütfen Norveç sosyalist demeyin, kahkaha ile gülerim çünkü. Sosyal demokrasi olabilir elbette.
Kitabın Türkçe çevirisi oldukça sorunlu çünkü bir yarısı diğer yarısından 40 yıl önce çevirilmiş. O açıdan bir puan kırdım çünkü bazen okunması baya zor hale geliyordu. Liberte Yayınları'nın da bu konuda daha fazla çalışması gerektiğini düşünüyorum, aynı minvalde eserler basan Liberus daha başarılı bence. Hayek, Mises gibi üstadları okumaya devam edeceğim.
9/10
