#ağıtlar ile başlayan Yaşar Kemal serüveni benim için, ikinci romanı olan bu eseriyle devam ediyor. İlk romanı ve başyapıtı #incememed gibi hakkını arayan ve müceladeleci, güçlü köylü Kürt Mehmet ile birlikte yeni mezun, genç ve idealsist kaymakam Fikret'in, çeltik ağalarına karşı duruşları var bu eserde, hem roman hem de oyun versiyonlu aynı kurguyla: Roman/Oyun. Doğa ve insan tasvirlerinde gerçekçi çizgiyi başarıyla tutturan ve yerel lehçeli diyaloglarla bezeyen yazar; oldukça basit bir dille konuyu irdelemiş kitabında. Kendisi de çeltik kontrolörlüğü yaptığı zamanlardan kalmış olsa gerek, ayrıntılı betimlemeler de kullanmış bazen. Yaşar Kemal kitaplarının başlıca dekoru Çukurova'da; her yıl bir çok insanın ölümüne yol açan sıtmanın kaynağı çeltik tarlaları ve bu ürünü kanuna aykırı olarak köylerin içine kadar ekmek isteyen paradan gözü dönmüş toprak ağaları. Bir tarafta sulandıkça bire ona kadar ürün verebilen çeltik, diğer tarafta içinde ölümüne yaşamak zorunda kalınan balçık. Temel sorgular; para hırsı ve insan hayatını yok edebilen sınırları, idealizm ile otoriterlik mücadelesi ve kadercilik ile kabullenmişlik. Eser ismini; 35 yılda 43 kaymakamın değiştiği kasabadan, ağaların kaymakamı çocuklara teneke çaldırarak yollamalarından alıyor. Bu durum ise, Anadolu'da yüzyıllardır süre gelen otoriteye (feodalite - derebeylikten ağalığa!) baş kaldırmanın değişmeyen sonucu olarak anlatılmış: Makus talih, kötü kader. Yazarın günümüzde de devam eden normlara göre fazlaca gerçekçiliği; yiğit, mücadeleci ve gözü pek Kürt ile rüşvetçi jandarma ve devlet erkanı vurgularında ayyuka çıkabilse de, 20yy'da yaşanan Anadolu trajedilerini (ki Avrupa'daki okurlar inanamamış) yazılarında dile getirişi, edebi tad duygusu gereği yeteri kadar mesafeli duruşu, edebiyatımızdaki yerini sağlamlaştırıyor, doğrusu. 1973 Nobelini kıl payı kaçıran, yapıtları kırktan fazla dile çevrilen, ülkemizin gururu bir sanatçı, o. Ki, 2.dünya savaşına girmeyip sonunda destekledikleri demokratlara teslim edilen ülkemde, gerek savaş sırasında yaşanan tüm dünya gibi kıtlıkların sebebi gösterilen gerekse sonrasında Doğu bloğuna karşı Yeşil kuşakla nefret ettirilen söylem gibi, bir 'Gomanist' idi. Hani tüm dünyada mücadeleci ve sisteme karşı olanlara, bu düzene karşı eğitim reformumuzun yüz akı Köy enstitülerini 'onları yetiştiriyorlar' diye kapattıran kapital ağaların dillerinden düşmeyen ve anlamını dahi bilmedikleri o sözcük!

TenekeYaşar Kemal · Yapı Kredi Yayınları · 20179,8bin okunma

··

574 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Hayat Bu