ABD’li sosyalist Leo Huberman’ın, isminde geçen “Alfabe” kelimesinden de anlaşılacağı üzere, ABD halkına, sosyalizmin temel ilkelerini anlatmak amacıyla 1953 yılında kaleme aldığı eserdir. Yaklaşık 90 sayfalık eser, gerek boğucu iktisadi terimleri barındırmaması gerekse anlatmak istediği düşünceleri tam ve net olarak anlatmasından ötürü olsa gerek ülkemizde yirminin üzerinde baskı yapıyor.
ABD halkının, (tıpkı bizim gibi) sosyalizm hakkında çok az şey bilip ondan nefret etmelerine, sosyalizmin bir şeytan işi ya da “uygulanamaz ideoloji” olduğunu düşünmelerine dikkat çekiyor. Ancak çok kısa bir tarihe ve ideolojik düşünce tarihine sahip sosyalizmin, henüz o yıllarda bir çok insan ve toplum tarafından benimsendiği ve kurtuluş reçetesi olarak görüldüğünü de belirtiyor. Yine kitapta, beğenilmese ya da sevimsiz bulunsa dahi, sosyalizmin ne olduğunun öğrenilmesinin önemine değiniliyor.
Eser, dört bölüme ayrılmış toplam on dokuz metin içeriyor. İlk bölümde, kapitalist rejimin sosyalist gözle tahlili yapılırken, başta Marx olmak üzere bir çok büyük sosyalist düşünürün sık kullandığı terimler de açıklığa kavuşuyor. İkinci bölüme gelindiğinde ise, yine sosyalist bakış açısıyla kapitalizme suçlamalar yöneltiliyor. Bunun en önemli örneği ise, kapitalizm tarafından insanlara dayatılan alışveriş tutkusu ve müsriflik ile ifade ediliyor. Bu bölümü okurken, aklıma birden Oscar Wilde’ın şu sözü geldi;
“Bana lükslerimi verin, gereksinimlerimi karşılamadan da yaşarım.”
Aslında, ayran içemeyecek kadar fakir olan yurttaşlarımızın durumunu ifade eden bir atasözü de aklıma gelmedi değil hani..
Sonuç olarak, kapitalizm, bizim istediklerimizi mi yoksa kendi satmak istediklerini mi planlıyor, işte bu ikileme insanı düşüren bir ikinci bölüm karşımıza çıkıyor.
Üçüncü bölümde ise, Marx, Engels ve ütopyacı sosyalistler hakkında bilgilendirme yapılıyor. Marx-Engels elbette diğer bütün sosyalistlerden farklı bir konumda, ancak yazar bu farklılığı da farklı bir şekilde ele alıyor; “ütopyacıların sosyalizmi, adaletsizliğe karşı insana bir duygu üzerine kurulmuştu. Marx-Engels’in sosyalizmi ise; insanın tarihsel, ekonomik ve toplumsal gelişmesinin üzerine kuruludur.” Bu ayrım, ilk kez bu cümlede benim karşıma çıktı ve itiraf etmeliyim ki, çok kıymetli ve özetleyici bir ayrım olmuş. Kitabın son bölümü ise, sosyalizmi anlatıyor. Daha doğrusu ilk iki bölüm, “neden sosyalizm?” sorusunu kapitalizm üzerinden cevaplarken, son bölüm, “sosyalizm ama nasıl?” sorusunu cevaplıyor. Sosyalizm hakkında sık sorulan soruları, metin başlığında kendisi soran yazar, metin içerisinde de yine kendisi cevaplıyor. Bu yönüyle de hem okunması kolay hem de keyifli bir kitap ortaya çıkıyor.
Aynı amaçla ve yakın tarihlerde yazılan “Marx’ın İnsan Anlayışı” kitabını da tavsiye etmek isterim.
Marx'ın İnsan Anlayışı
·
760 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.