ZEMDEN HOŞLANMAMANIN TEDAVİSİ
Yukarıda anlattığımız gibi, zemden hoşlanmamanın sebebi, medihden hoşlanmamanın sebebinin zıddıdır. Bunun tedavisi de ondan anlaşılır. Bu hususta sözün kısası: Seni zemmeden üç husustan hâli değildir. Zemmederken ya doğru konuşur ve şefka tinden dolayı sana nasihat maksadıyla seni zemmeder. Veya doğ rudur fakat zemmederken maksadı sana eziyet etmektir veya ya lancıdır. Şayet doğru konuşuyor ve maksadı nasihat ise ona kız mak ve aleyhinde bulunmak doğru değildir. Belki söyledikleri ni kabul edip, ona teşekkür etmek lâzımdır. Zira kusurlarını sana söyleyen, tehlikeyi sana gösteren kimsedir. Tehlikeden sakınman lazım ve adamın ikazına sevinerek, imkân nispetinde kusurlarını düzeltmen lâzımdır. Bundan üzülerek adama kızıp aleyhine geç men cehâlet ve ahmaklıktır.
Şayet maksadı seni küçük düşürmek ise sen onun maksadı na aldırış etme. Bilmediğin noksanını veyâ farkında olmayarak yaptığın kusuru söylemekle sen bunları öğrenmiş oldun. Onun maksadına ehemmiyet verme, kendine çekidüzen vermeye bak. Meselâ, bilmeyerek elbisende pislik olduğu halde hükümdarın huzuruna girerken adamın biri: "Ey kişi, o pislik ile nereye gidi yorsun?" diye seni ikaz etse, bu adama memnun olman gerekir ken, kızman doğru olur mu? Hâlbuki o halinle hükümdarın hu zuruna girsen, hükümdarın makamını kirleteceğin için hüküm darin gadabına uğraman da kuvvetle muhtemel idi. İşte bütün kötü huylar ahiret için birer tehlikedir. İnsan kusurlarını daha çok düşmanlarından duyar ve öğrenir. Çünkü onlar dâimâ kusurlarıni araştırıp ifşa ederler. Bunu ganimet bilmek lazım. Fakat onun seni teşhire kalkışmasının zarari daha çok kendi dininedir. O da senin için bir nimettir. Onun zararlandığı ve senin istifade ettiğin sözlerine kızmaya ne hakkın var?
Üçüncü hal olarak da, sende olmayan bir kusuru sana ifti ra etmiş olmasıdır. Buna da kızmaktansa, üç şeyi düşünmen là zımdır.
Birincisi: Bu kusur sende olmamakla beraber onun bilmedi ği ve bunun benzeri nice kusurların varken, Allahu Teâla'ya şük ret ki, gerçek kusurlarını ondan gizledi. Sende olmayan kusuru sana iftira etmekle onu senden uzaklaştırdı.
İkincisi: Bu iftiranın, senin diğer kusurlarına keffaret olma sını düşünmendir. Yapmadığın bir şeyi sana iftirà etmekle, yap tiğin kusurlardan seni temizlemiş oldu. Çünkü seni çekiştiren, kendi sevaplarını sana hediye etmiş sayılır. Seni övenler ise beli ni kırmış olur. Nasıl olur da belini kıranlara sevinir, sevaplarını sa na hediye edenlere kızarsın? Hálbuki seni yerenler, seni Allah'a yaklaştırıyor. Sende güya Allah'a yaklaşmak istersin, daha bu na kızılır mı?
Üçüncüsü: Bu miskin herif sana iftira etmekle dinine ihanet etmiş ve Allah'ın gadabına uğramıştır. Allah'ın gadabına uğrayan kimseye kızmaya lüzüm yoktur. Hatta sana yakışan: "Allahım, bu nu islah eyle, tövbekår eyle, buna merhamet eyle." diye dua el mektir. Nitekim Rasul-i Ekrem (s.a.v.);
اللهم اغفر لقومي اللهم اهد قومي فإنهم لا يعلمون
"Allahım, kavmimi mağfiret eyle, kavmimi hidayet eyle. Zira onlar bilmezler." diye duâ etmiştir. Bu duâları, amcası Hamza'yi (r.a.) şehid ettikleri, kendi gül yanağını yarıp dişini kırdıkları Uhud çenginde yapmıştır. (Ki Rasûl-i Ekrem (s.a.v.)'in en sıkıntılı anla nından biri idi.)
İbrahim b. Edhem de başını yaran bir kimsenin affedilmesini Allah'tan dilemiştir. Sebebini soranlara: "Bu dayakta benim Allah katında mükâfâtım vardır. Ona sebep olan da bu adamdır. Onun sebebiyle ben mükâfatlanırken, benim sebebimle onun cezalanmasını muvâfik bulmadim. Bunun için Allah'tan affını diledim." demiştir.
Zemmedilmenin ağırlığını sana kolaylaştıran sebeplerden biri de, insanlardan ümidini kesmektir. Zîra müstağnî olduğun bir kimsenin seni yermesi sana o kadar tesir etmez. Zâten dînde as lolan kanâattir. Kanâat sâyesinde mal ve mevki arzusundan in san kurtulur. Tamah bulunduğu müddetçe medih ve mevkî sev gisi gönülden çıkmaz. Dâimâ gönül yapmak ve avlamak ister sen, gönülleri yapmanın ancak dîni yıkmakla mümkün olacağı ni bilmen lâzımdır. Binâenaleyh, dini selâmette olduğu halde, mål, mevki ve sevgi temînine çalışmak doğru değil, çünkü bu çok uzak bir ihtimâldir.
Sayfa 291
·
82 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.