Shakespeare hakkında etraflıca bir bilgi çerçevemiz ve içinde ona ilişkin bir resmimiz yok fakat, - Kendi adıma da konuşuyorum – ne zaman lirizme aşerdiysek, Shakespeare'in, Soneler kınından keskince birer şiir oku çekmişizdir aşk – meşk isabeti adına değil mi... Değilse bir ihtimal siz, onun, kabul edilebilir, makul bir replikası olan Ümit Yaşar Oğuzcan’ın yarı ahşap –yarı plastik dizelerinden yaralanmışsınızdır. Ama gelin görün ki, Shakespeare denen bu adamın kalbi de, en az kafası kadar açık ve ne zaman tabiri caizse başından bir aşk rüzgarı esip geçse, kalbi de aynı oranda üşümüş ve dünyaya 154 adet büyücek sone armağan etmiştir. İyi de etmiştir. Çünkü bu soneler, yalnızca kibar bir İngilizin kaleminden çıkan dramatize edilmiş birer şiir eseri olarak değil, bir bütün olarak günümüze değin; şiir, tiyatro, müzik, opera hatta sinemaya varana değin, her şeyi kendi içindeki lirizm dinamiğiyle etkilemiş ve dönüştürmüştür. Bittabi, Shakespeare'in, Soneler toplamını romantik aşk, melankolik yeisler düzeyine indirgemekle de kendisine pekala saygısızlık etmiş olacağız. Kaldı ki William, dönemin Elizabeth İngiltere’sinde, güzelliğin tanımının teslimi noktasında, yalnızca beyaz ya da sarışın ırkın üzerinden değil, görece politik bir iştahla, esmerliğin güzelliğine de muhteşem dizelerinde dem üstüne dem vurmuştur. Ülkemizde Shakespeare sonelerinin ilk çevirisini (1887) yılında Mehmet Nadir yapmış ama 42 sonesini düz yazı şeklinde çevirmiş ve daha sonra Mehmet Nadir’in ardından tüm sonelerin ilk çevirisi 1979 yılında Saadet Bozkurt ve Bülent Bozkurt tarafından yapılmış. Aslına ne denli sâdık kalındı? sorusu akademik çevrede hala tartışma konusu ama Talat Sait Halman gibi beyefendi bir insanın, Shakespeare’in eşsiz dizelerini Türkçemizde söyleme, çevirme isteği bile takdire değer. Öte yandan Can Baba’nın da çevirdiği soneler en az Halman kadar değerli ama Yücel kendine has şiir söyleme ve çevirme gibi bir güzelliğe sahip olduğu için, onun tüm soneler olmasa da Shakespeare çevirileri bana daha lezzetli geliyor. Hatta Halman ve Can Baba’nın, aynı soneyi, çeviri karakterleri ve poetikaları anlamında sizde bir fikir oluşturması babında aşağıya teyelliyorum ki, iki ayrı çevirinin de lezzetinden tatmanız için: 66. Sone (Can Yücel’in çevirisi) Vazgeçtim bu dünyadan tek ölüm paklar beni, Değmez bu yangın yeri, avuç açmaya değmez. Değil mi ki çiğnenmiş inancın en seçkini, Değil mi ki yoksullar mutluluktan habersiz, Değil mi ki ayaklar altında insan onuru, O kızoğlan kız erdem dağlara kaldırılmış, Ezilmiş, horgörülmüş el emeği, göz nuru, Ödlekler geçmiş başa, derken mertlik bozulmuş, Değil mi ki korkudan dili bağlı sanatın, Değil mi ki çılgınlık sahip çıkmış düzene, Doğruya doğru derken eğriye çıkmış adın, Değil mi ki kötüler kadı olmuş Yemen’ e Vazgeçtim bu dünyadan, dünyamdan geçtim ama, Seni yalnız komak var, o koyuyor adama. // 66. Sone (Talât Sait Halman’ın çevirisi) Bıktım artık dünyadan, bari ölüp kurtulsam: Bakın, gönlü ganiler sokakta dileniyor. İşte kırtıpillerde bir süs, bir giyim kuşam, İşte en temiz inanç kalleşçe çiğneniyor, İşte utanmazlıkla post kapmış yaldızlı şan, İşte zorla satmışlar kızoğlankız namusu, İşte gadre uğradı dört başı mamur olan, İşte kuvvet kör-topal, devrilmiş boyu bosu, İşte zorba, sanatın ağzına tıkaç tıkmış. İşte hüküm sürüyor çılgınlık bilgiçlikle, İşte en saf gerçeğin adı saflığa çıkmış, İşte kötü bey olmuş, iyi kötüye köle; Bıktım artık dünyadan, ben kalıcı değilim, Gel gör ki ölüp gitsem yalnız kalır sevgilim. Son olarak, Shakespeare’in yalnızca sonelerinden ibaret olmadığını, tüm zamanların en iyi tiyatro yazarı olduğu gerçeğini bir kenara yazarak, * alttaki eserlerine de göz atmanızı – göz atmamı – sizlere ve kendime telkin eder, keyifli okumalar dilerim. * Hamlet, Othello, Romeo ve Juliet, Macbeth, Soneler, Bir Yaz Gecesi Rüyası, Venedik Taciri, On İkinci Gece, Julius Caesar, Kral Lear, Sen Aydınlatırsın Geceyi, Fırtına, 3. Richard, Windsor'un Şen Kadınları, Antonius ve Kleopatra, Kuru Gürültü, İki Soylu Akraba, Kış Masalı, Hırçın Kız, Yanlışlıklar Komedyası, Kral John'un Yaşamı ve Ölümü, Aşk ve Anlatı Şiirleri, Kısasa Kısas, Veronalı İki Soylu Delikanlı, Atinalı Timon, Yeter ki Sonu İyi Bitsin, 2. Richard, Kral 5. Henry, Aşkın Emeği Boşuna, Kral 6. Henry, Kral 4. Henry, Coriolanus'un Tragedyası, Cardenio, Windsor'un Şen Kadınları, Yok Yere Yaygara, Cymbeline, Senfoni, Nasıl Hoşunuza Giderse, Huysuz Kız

SonelerWilliam Shakespeare · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20218,9bin okunma

·

324 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.